لاستیک ماشین چگونه تولید می‌شود؟ / گزارش اختصاصی از کارخانه گلدستون

لاستیک ماشین چگونه تولید می‌شود؟ فرآیند تولید تایر ایرانی و خارجی چه تفاوتی دارد؟ بهترین تایر برای هر مدل خودرو کدام است؟ با گزارش جامع از خط تولید تایرهای سواری شرکت گلدستون همراه شوید.

در کانال یوتیوب بیت‌ران پلاس تماشا کنید:

بیت ران – مجتبی اسماعیلی: لاستیک ماشین به طور کلی از کائوچوی مصنوعی، کائوچوی طبیعی و افزودنی‌های شیمیایی مخصوص تولید می‌شود. این مواد باید طوری ترکیب شوند که تایر قابلیت چسبندگی مناسب در کنار نویز کم و همچنین ترمزگیری مناسب در زمین خیس را داشته باشد.

لاستیک ماشین

این پارامترها در واقع سه راس مثلث استاندارد SWR هستند. در واقع هر کدام از تایرسازان مطرح دنیا یک فرمول منحصر به فرد برای رسیدن به بهترین نقطه در SWR را دارند. فرمول طلایی این استاندارد نیز در گاو صندوق شرکت Michelin پنهان است!

تایر خودرو نقشی اساسی در کیفیت سواری و ایمنی خودرو دارد. اما لاستیک ماشین سواری نوع رادیال چگونه تولید می‌شود؟ در ادامه گزارش به سراغ بررسی فرآیند تولید تایر خودرو در شرکت گلدستون می‌رویم.

ساخت Compound (خمیر تایر)

لاستیک ماشین

فرآیند تولید لاستیک ماشین از قسمت Banbury (میکسر) آغاز می‌شود. در این قسمت کائوچوی مصنوعی، کائوچوی طبیعی و برخی از افزودنی‌های شیمیایی مخصوص با هم ترکیب و پس از دوده زنی تبدیل به Compound می‌شوند. لاستیک خودرو از اجزایی مانند Inner (بخش داخلی)، Belt (کمربند)، طوقه، Tred (بخش در تماس با جاده) و… تشکیل شده‌است.

هر چند کائوچوی طبیعی و مصنوعی پای ثابت تمام این اجزا هستند اما هر کدام از این بخش‌ها با فرمول خاص خود تولید می‌شوند. طوقه تایر محکم‌ترین قسمت تایر است چرا که تمام تایر و در نهایت رینگ خودرو روی این قسمت سوار می‌شوند. Inner بخش داخلی است و وظیفه آن نگهداری باد تایر است و باید نرم باشد. در نهایت Tred نیز حساس‌ترین بخش تایر است چرا که گُل تایر روی آن حک می‌شود و همواره در تماس مستقیم با جاده است.

پس از اینکه کامپاند مخصوص هر قسمت از اجزای تایر تولید شد، به بیرون Banbury هدایت می‌شوند تا روی آن‌ها فرآیندهای تکمیلی انجام شود.

فرآیندهای تکمیلی روی کامپاند

بدنه‌ لاستیک ماشین از چندین لایه‌ در هم تنیده‌ تشکیل می‌شود. معمول‌‌ترین لایه‌ مورد استفاده نخ‌ های پلی‌استر است. در لاستیک‌های رادیال این نخ‌ها به‌صورت عمود بر آج تایر قرار دارند. شعاعی‌بودن بافت در این لاستیک‌ها سبب نرم‌تربودن لاستیک می‌شود و این نرمی باعث می‌شود مانند دمپر، نیروهای جاده به نرمی دفع شوند. نخ‌های گفته‌شده در لاستیک‌های سیمی از جنس فولاد یا نایلون هستنند که البته بیشتر لاستیک‌های رادیال از نخ‌های فولادی تولید می‌شوند.

در فرآیندهای تکمیلی روی کامپاندها در واقع نخ‌ها در دل قسمت‌های مورد نیاز کامپاند قرار می‌گیرند تا استحکام لازم را به دست بیاورند. پس از این که هر کامپاند تکمیل شد به قسمت مونتاژ ارسال می‌شود.

مونتاژ تایر

لاستیک ماشین

در قسمت مونتاژ لاستیک ماشین، اجزایی که از قبل تولید شدند یعنی Inner، کمربندها وTred روی یک غلتک بر روی هم قرار می‌گیرند. سپس طوقه‌ها در دو سمت قرار می‌گیرند و ما بقی اجزا روی آن سوار و پس از مونتاژ نهایی به گرین تایر یا تایر خام تبدیل می‌شوند. این تایر خام‌ ابعادی بسیار بزرگ‌تر از تایری دارد که ما زیر خودرو می‌بینیم و هنوز گُل،آج و علائم دیگر روی آن حک نشدند.

پُخت تایر

شاید جذاب‌ترین بخش فرآیند تولید لاستیک ماشین، پُخت تایر باشد! در این مرحله تایر خام مرحله قبلی وارد قالبی مخصوص که در زیر یک پرس بسیار بزرگ قرار دارد می‌شود. سُنبه‌های پرس به پایین می‌آیند و تایر خودرو با حرارت توام با فشار شکل می‌گیرد. در مرحله پخت آج‌ها، گُل تایر و علائم نیز روی تایر حک می‌شوند. پس از طی حدود ۱۶ دقیقه زمان، پِرِس باز می‌شود و تایری که همه جای آن بخار می‌کند، متولد می‌شود! این تایر نهایی شده‌و به قسمت بازرسی ارسال می‌شود.

بازرسی (Uniforming)

لاستیک ماشین پس از تولید باید به طور ۱۰۰ درصدی بازرسی شود. این بازرسی به دو صورت چشمی و دستگاهی انجام می‌شود. در بازرسی چشمی که توسط اپراتور انجام می‌شود شکل و شمایل کلی تایر بررسی می‌شود. پس از آن تایرها وارد دستگاهی ساخت شرکت ZF می‌شوند و در آن مواردی مانند یکنواختی، بالانس و تست نشتی به طور دقیق بررسی می‌شود. تنها تایرهایی که این مرحله را با موفقیت پشت سر بگذارند، وارد مرحله انبار و توزیع می‌شوند.

تفاوت فرآیند تولید تایر ایرانی و خارجی

هر چند باورش سخت است اما باید بگوییم که حتی بهترین تایرهای دنیا هم دقیقا با همین فرآیندها تولید می‌شوند. حتی مواد اولیه مورد استفاده نیز تقریبا یکی هستند. اما تفاوت کیفیت تایرهای ایرانی و خارجی به چه علت است؟

موضوع فقط مواد اولیه و فرآیند تولید نیست بلکه فرمول ترکیب کامپاندها و همچنین دانش طراحی آج تایر از مهم‌ترین دلایل تفاوت کیفیت میان لاستیک ماشین خارجی و ایرانی است. البته از حق نگذریم باید گفت هزینه تحقیق و توسعه برندی مانند میشلن شاید برابر کل سرمایه در گردش تایرسازان ایرانی باشد! یکی از مهم‌ترین این موارد نیز به طراحی گُل تایر بستگی دارد.

گُل تایر باید در عین عبور دادن مناسب هوا از بین خود، دارای چنگ زنی خوب به سطح مسیر، تولید نویز کم و آب‌گریزی مناسبی هم داشته باشد. در واقع ما در کشور هنوز به صورت مستقل و کامل قادر به طراحی گُل تایر نیستیم و این گُل‌ها (Pattern) عمدتا کپی نمونه‌های موفق خارجی هستند.

البته کیفیت تایرهای ایرانی نسبت به گذشته بهبود داشته و برای مثال شرکت گلدستون از زیر مجموعه‌های یزد تایر، به تازگی موفق به اخذ مجوز E-Mark (مجوز استفاده در اروپا) را هم دارد.

مسئله این است: SWR

در مثلث SWR حرف S به معنای Sound یا صدا، W به معنای Wet Grip یا ترمز روی زمین خیس و R به مفهوم Rolling resistance یا مقاومت غلتشی است. در واقع رقابت تولید کنندگان لاستیک ماشین در دنیا روی همین مثلث است. رسیدن‌به بهترین نقطه روی هر کدام از پارامترهای این مثلث کار بسیار سختی است. اما چرا؟

اگر تایری تولید کنیم که چسبندگی عالی داشته باشد مقاوت غلتشی آن بسیار بالا می‌رود و شاید خودرو حتی به سختی حرکت کند. حتی اگر به مقاومت غلتشی هم غلبه کنیم حالا تایری چسبنده و خوب داریم اما آن قدر صدا و نویز تولید می‌کند که سرنشینان سر سام می‌گیرند! حالا اگر دو مورد بالا را هم اصلاح کنیم، تایر ما هنگام ترمزگیری در زمین خیس به راحتی سُر می‌خورد.

همانطور که متوجه شدید رسیدن‌به نقطه‌ای ایده آل در همه پارامترهای SWR ماموریت بسیار سختی است. تایرهای ایرانی در حال حاضر استاندارد Stage1 اروپا را دارند که البته در اروپا کمی قدیمی اما قابل قبول است. استاندارد S2WR2 در حال حاضر به روزترین استاندارد تایر اروپا است که برخی تایر سازان ایرانی هم در تلاش هستند تا به آن برسند.

چه تایری برای خودروی ما مناسب است؟

اگر بخواهیم یک بررسی واقع‌بینانه و منصفانه درباره انتخاب لاستیک ماشین داشته باشیم باید بگوییم که تایرسازان داخلی آن قدر پیشرفت کردند تا نیازی به استفاده از تایر میشلن زیر پراید نباشد! قصد ما از بیان این جمله اصلا قراردادن تایر ایرانی و خارجی در یک سطح نیست. منظور این است که شما در یک پراید اصلا نمی‌توانید از اوج قابلیت‌های میشلن استفاده کنید. در واقع قیمت خودرو باید با قیمت تایر متناسب باشد.

در واقع برای اکثر خودروهای ایرانی که قصد حرکت با سرعت‌های مجاز بزرگراهی یا کمی بالاتر از آن را دارند و اهل رانندگی هیجانی و اسپرت نیستند، تایر ایرانی مناسب است. شاید تنها خودوری ایرانی که تایر خارجی می‌طلبد، دنا توربو باشد تا ضعف شاسی در مقابل توان بالای پیشرانه جبران شود.

اما در خودروهای خارجی قضیه متفاوت است. برای مثال تایرهای یک ب‌ام‌و باید با شتاب بالا و هندلینگ خودرو مطابقت داشته باشند.