هواپیمای جگوار یک جنگنده دو موتوره تهاجمی است که در دهه ۱۹۶۰ میلادی به طور مشترک توسط Breguet فرانسه (که امروز زیر مجموعهای از شرکت داسو است) و BAC انگلستان ساخته شد.
بیت ران – علی محمدی: این دو شرکت اروپایی در قالب یک پروژه مشترک، کنسرسیومی به نام SEPECAT را تشکیل دادند.
هدف از این اقدام تولید جنگنده جگوار بود.
هواپیمای جگوار بین سالهای ۱۹۶۸ تا ۱۹۸۱ تولید میشد.
در کل ۵۴۳ فروند از این هواپیما به تولید رسید.
نسخههای جنگنده جگوار
هواپیمای جنگنده جگوار دارای بیش از ۲۰ نسخه مختلف است.
نسخه جگوار A یک جنگنده تک سرنشینه با قابلیت حمله پایین بود که برای استفاده نیروی هوایی فرانسه تولید شد.
اولین پرواز این مدل در سال ۱۹۶۹ انجام شد.
دو نسخه اولیه و ۱۶۰ فروند از این نسخه به تولید رسید.
جگوار B نسخه دو سرنشینه جگوار بود که برای نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا ساخته شد.
این مدل اولین پرواز خود را در سال ۱۹۷۱ انجام داد.
جگوار B برای انجام حملات هوایی و زمینی طراحی شد.
از این نسخه ۳۹ فروند به تولید رسید که یکی از آنها نسخه پروتوتایپ بود.
نسخه بعدی جگوار E بود.
این نسخه یک هواپیمای آموزشی بود که توانایی حمل دو سرنشین را داشت.
از این نسخه نیز ۴۱ فروند برای نیروی هوایی فرانسه تولید شد.
نسخه حمله زمینی جگوار با کد S نیز به سفارش نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا اولین پرواز خود را در سال ۱۹۶۹ تجربه کرد.
این نسخه از سیستم رهیابی و هدف گیری متفاوتی استفاده میکرد و میتوانست انواع تسلیحات هوا به زمین مانند بمب های MK 104 را پرتاب کند.
این هواپیما از سیستم هدف گیری لیزری نیز استفاده میکرد.
نسخه مخصوص نیروی دریایی جگوار نیز با نام M برای نیروی دریایی فرانسه تولید شد.
این سری، از سازه تقویت شده و قلاب مخصوص فرود روی ناو استفاده میکرد.
سیستم ارابه فرود این مدل نیز متفاوت بود و از دو چرخ در دماغه استفاده میکرد.
سفارشهای جنگنده جگوار
نیروی هوایی هند در سال ۱۹۷۸ قراردادی به ارزش یک میلیارد دلار را برای خرید ۴۰ فروند جگوار و تولید ۱۲۰ فروند در داخل امضا کرد.
قرار شد تولید جگوار در داخل هند توسط شرکتی به نام HAL انجام شود.
هند همچنین به صورت موقت دو فروند جگوار نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا را در سال ۱۹۷۹ در اختیار گرفت و تا زمان راه اندازی خط تولید خود از آنها استفاده کرد.
اولین سری ۴۰ فروندی جگوارها در سال ۱۹۸۱ تحویل هند شدند و ۴۵ کیت مونتاژ نیز در همان سال به تاسیسات HAL در هند انتقال پیدا کردند.
شرکت HAL بیش از ۹۰ فروند جگوار را تولید کرد که بیشتر آنها هنوز هم در حال سرویس هستند.
تعداد ۱۰ فروند جگوار ES و دو فروند جگوار EB نیز توسط نیروی هوایی اکوادور تولید شدند.
نیجریه نیز از دیگر مشتریان این هواپیما بود و ۱۳ نسخه SN و پنج فروند نسخه BN این هواپیما را در سال ۱۹۸۳ خریداری کرد.
عمان هم ۱۰ فروند نسخه OS و دو فروند نسخه OB جگوار را در سال ۱۹۷۷ تحویل گرفت.
نیروی هوایی سلطنتی عمان در دهه ۱۹۸۰ نیز ۱۲ فروند دیگر جگوار خریداری کرد.
طراحی
جنگنده جگوار هواپیمایی با سازه آلومینیومی است.
این جنگنده از قابلیت سوختگیری هوایی هم برخوردار است و میتواند در بدترین شرایط پروازی و آب و هوایی نیز سوختگیری هوایی را انجام دهد.
از دیگر امکانات این هواپیما شیشههای ضد گلوله کاکپیت، اسپویلر، ترمز هوایی، فلاپهای دوتایی و سیستمهای حیاتی هستند.
توانایی حمله به زمین
شرکت برگوت فرانسه و BAC انگلیس در سال ۱۹۶۶ به یکدیگر ملحق شدند تا جگوار را تولید کنند.
این جت جنگی در ابتدا تنها به منظور آموزش و انجام حملات محدود طراحی شد.
اما بعدها وظایف آن گسترش پیدا کردند.
تا جایی که قرار شد جگوار هواپیمای مافوق صوتی برای رهگیری و حتی انجام حملات اتمی تاکتیکی باشد.
تولید جگوار بین این دو شرکت به صورت مشترک تقسیم شد.
قرار شد تا BAC بخشهای بال، ورودیهای هوا، قسمت عقب و دم را تولید کند و داسو نیز دماغه، قسمت مرکزی بدنه و ارابههای فرود را تولید کند.
داسو پس از آنکه برگوت را در سال ۱۹۷۱ خریداری کرد به بخشی از این پروژه تبدیل شد.
اولین پرواز جگوار در سال ۱۹۶۸ انجام شد و این هواپیما تا سال ۱۹۷۳ وارد خدمت در فرانسه شد.
قرار بود جگوار جایگزین هواپیماهای مک دانل داگلاس F-4 فانتوم نیروی هوایی بریتانیا شود که از سری FGR2 فانتوم بودند.
داسو نیز قصد داشت تا این هواپیما را به عنوان جایگزینی برای سوپر اتاندارد به نیروی هوایی و دریایی فرانسه بفروشد.
جگوار در نهایت پس از سالها خدمت در سال ۲۰۰۵ از ارتش فرانسه بازنشسته شد.
نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا نیز این هواپیما را در سال ۲۰۰۷ بازنشسته کرد.
در حال حاضر جگوار فقط در خدمت نیروی هوایی هند و عمان قرار دارد.
هند نیز برنامهای برای جایگزین کردن جگوارهای خود دارد و جایگزین این هواپیما در هند در دست توسعه است.
کاکپیت جگوار
جنگنده جگوار از کاکپیت کاملا دیجیتالی بهره می برد که به این نوع کاکپیتها به اصطلاح شیشهای میگویند.
کاکپیت این جنگنده به نمایشگر هداپ دیسپلی، صفحه نمایش چند منظوره، سیستم دید در شب و جی پی اس مجهز است.
سایر امکانات کاکپیت این جنگنده شامل نمایشگر کلاه خلبان، رادار ارتفاع سنج، سیستم رهیابی داخلی، سیستم جهت یابی خودکار، سیستم تشخیص دوست و دشمن، سیستم هدف گیری کامپیوتری و سیستم تبادل اطلاعات دیجیتالی هستند.
تسلیحات نسخه تهاجم زمینی
جنگنده جگوار برای حمله به اهداف خود به یک توپ ۳۰ میلی متری کنون ساخت DEFA مجهز است.
این توپ میتواند ۱۵۰ گلوله در دقیقه شلیک کند.
جگوار دارای پنج جایگاه نصب تسلیحات (پایلون) در زیر بالهای خود است.
یک پایلون نیز زیر بدنه قرار دارد.
جگوار میتواند تا ۴۵۰۰ کیلوگرم تسلیحات را حمل کند.
از تسلیحات جگوار میتوان به موشک ضد رادار AS.37 مارتل، موشک هدایت لیزری هوا به زمین AS-30L، موشک هوا به هوای R550 مجیک، بمب هستهای AN-52، پادهای راکتی ماترا، بمبهای صد میلی متری BAP، موشک هوا به هوای AIM-9 سایدوایندر و بمبهای خوشهای اشاره کرد.
جگوارهای نیروی هوایی هند میتوانند موشک هوا به هوای برد کوتاه آسرام را نیز حمل کنند.
پیشرانه
جنگنده جگوار از دو موتور Adour مدل MK 102 استفاده میکند که هر یک ۲۲.۷۵ کیلو نیوتون رانش دارند.
این موتور با همکاری رولزرویس انگلیس و توربومکا فرانسه در سال ۱۹۶۸ طراحی و ساخته شده است.
این موتور از دو شفت استفاده میکند و رانش آن با استفاده از پس سوز به ۳۲.۵ کیلو نیوتون میرسد.
طول هر یک از موتورهای جگوار ۲.۹ متر و قطر آنها ۵۷۰ میلی متر است.
وزن خالی هر موتور نیز ۸۰۹ کیلوگرم است.
جگوارهای هندی از موتور Mk 811 استفاده میکنند.
۱۲۵ فروند از جگوارهای هندی نیز ارتقا پیدا کردهاند و موتور Mk821 یا هانیول F125IN روی آنها نصب شده است.
موتور هانیول عملکرد بهتری دارد و توانایی آن به خصوص در ارتفاع متوسط بالاتر از موتورهای قبلی جگوار است.
عملکرد
جنگنده جگوار میتواند با حداکثر سرعت ۱۶۹۹ کیلومتر بر ساعت پرواز کند.
برد عملیاتی این هواپیما ۹۰۸ کیلومتر و حداکثر برد پیمایش آن نیز ۳ هزار و ۵۲۴ کیلومتر است.
جگوار میتواند تا ارتفاع ۱۴ هزار متری نیز اوج بگیرد.
سرعت فرود جگوار ۲۱۳ کیلومتر بر ساعت است.
این جنگنده توانایی تحمل حداکثر شتاب ۸.۶ جی را هم دارد.
ابعاد و اوزان
جگوار ۱۶.۸۳ متر طول و ۴.۸۹ متر ارتفاع دارد و فاصله نوک بالهای آن ۸.۶۹ متر هستند.
وزن خالی جگوار ۷ تن و حداکثر وزن برخاست آن نیز ۱۵.۷ تن است.
از جنگهایی که جگوار در آنها شرکت کرده است میتوان به جنگ چاد و جنگ خلیج فارس اشاره کرد.
بیشتر بخوانید:
ایران چند فروند تام کت دارد؟ همه آنچه باید از اف-۱۴ ایران بدانیم
هواپیمای جاسوسی SR-71 بلک برد
یوروفایتر تایفون ؛ محصول مشترک قدرتهای اروپایی در آسمان
با جنگنده J-10 چینی آشنا شوید
پهپاد کمان۲۲ جدیدترین پهپاد رزمی ایران + همراه جزئیات فنی
موتور توربوفن جهش اولین موتور ایرانی توربوفن سبک ؛ مشخصات فنی و عکس
سوخو ۳۵ به ناوگان نیروی هوایی افزوده خواهد شد؟
مهمترین پهپادهای جهان را بشناسید
با انواع بال هواپیما آشنا شوید
منبع: airforce-technology