بیست و ششمین سالگرد مرگ آیرتون سنا در گرندپری سن مارینو سال ۱۹۹۴ را پشت سر گذاشتیم. یکی از برترین رانندگان تاریخ فرمول یک جهان که موفق به کسب سه عنوان قهرمانی جهان در مسابقات فرمول یک شد. بدست آوردن این مقام حتی برای یک بار هم آرزوی همه راننده های فرمول یک است. سنا معروف است به سرعت در جاده های بارانی، زمانی که بقیه ترمز می کردند سنا در حال سرعت گرفتن بود.
بیت ران – امیرحسین اسماعیل بیگی: شاید خیلی از ما نام این قهرمان جهان را نشیده باشیم، یا مایکل شوماخر را بهترین راننده دنیا بدانیم.
اما واقعیت چیز دیگری است.
او گرچه عمرطولانی نداشت، اما به طور خستگی ناپذیر برای اهدافش تلاش کرد و چندین رکورد را درهم شکست و جابجا کرد.
کمک های بی دریغش به مردم نیازمند نیز بسیار قابل توجه است.
می توان او را به عنوان یک انسان کامل از همه جهت ها به دنیا معرفی کرد.
سنا همیشه بهترین خواهد ماند.
تولد تا نوجوانی پسر نابغه سرزمین قهوه
آیرتون داسیلوا در ۲۱ مارس ۱۹۶۰ در سانتانا (شهری نزدیک سائوپائولو برزیل) به دنیا آمد.
چون نام سیلوا در برزیل بسیار متدوال بود، وی تصمیم گرفت که خود را با نام مادرش یعنی سنا به مردم بشناساند.
شاید هر موقع نام یک اسطوره را می شنویم، انتظار داشته باشیم در خانواده ای که از نظر مالی ضعیف است به دنیا آمده باشد.
اما سنا در یک خانواده ثروتمند برزیلی زندگی می کرد و بعدها هم کمک شایانی به مردم کرد.
اولین اتومبیل سنا یک خودرو Go Kart کوچک بود که پدرش آن را با یک موتور چمن زنی برایش ساخت.
در سن ۱۳سالگی در مسابقات کارتینگ شرکت کرد و پیروز شد.
او در سن ۲۱ سالگی برای رانندگی در کلاس تک سرنشین به انگلیس رفت.
در آن جا با تیم Van Diemen، جایزه‌های RAC و Townsend-Thoreson Formula Ford را بدست آورد.
در مدت سه سال به چندین قهرمانی در مسابقات مختلف کارتینگ رسید.
ورود به دنیای حرفه ای فرمول یک
آیرتون سنا در سال ۱۹۸۴ به تیم تولمن پیوست.
این نقطه عطفی برای سنا بود تا یک قدم به خواسته اش نزدیک تر شود.
با تیم تولمن وارد دنیای حرفه ای فرمول یک شد.
او در همان سال در گرندپری موناکو در زیر باران شدید به مقام دوم دست یافت.
سنا در دوران حرفه ای خود با شش بار قهرمانی رکورددار پیروزی در گرندپری موناکو است.
این شروعی چشمگیر برای این راننده افسانه ای بود اما با تیم نه چندان قوی و مجهز.
در ادامه سنا پس از یک سال، از تیم تولمن جدا شد و به تیم لوتوس که تیم بهتر و مجهزتری بود پیوست.
از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۷ به مدت سه فصل برنده شش گرندپری با تیم لوتوس شد.
پس از مدتی لوتوس هم جواب گوی توانایی های بی نظیرش نبود.
درنهایت راهی تیم مک لارن شد.
سال ۱۹۸۸ بود که وی به تیم «مک لارن-هوندا» با تایید آلن پراست پیوست.
اینجا سر آغاز رقابتی جذاب و پر مخاطره بین سنا و آلن پراست بود.
در آن سال، او و پراست از شانزده گرندپری فصل، پانزده قهرمانی را به دست آوردند و سنا توانست برای نخستین بار عنوان قهرمانی دنیا را به دست آورد.
پس از یک فصل، پراست توانست عنوان قهرمانی را به دست آورد.
اما سنا در سال‌های ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ باز هم قهرمان شد و سه قهرمانی خود را در مسابقات فرمول یک ثبت کرد.
سال ۱۹۹۲ بود که تیم‌های ویلیامز و رنو، تیمی را به عنوان «ویلیامز- رنو» تشکیل دادند و پادشاهی خود را بر فرمول یک آغاز کردند.
سنا در فصل ۱۹۹۳ نایب قهرمان شد و آخرین پیروزی او پس از ۴۰ پیروزی، جایزه بزرگ استرالیا در سال ۱۹۹۳بود.
چرا سنا بهترین قهرمان جهان شناخته شد؟
تسلط مایکل شوماخر از نظر آمار و ارقام ناب است.
او در لیگ های مختلف بیشترین برد و قهرمانی ها را دارد و مسابقه های خیلی بیشتری را شرکت کرده است.
سنا رکوردهای عالی دارد اما در برابر این مردان، بی نظیر نیست، از نظر درصد و آمار و ارقام سنا در جایگاه سوم قرار دارد.
اما اعداد و ارقام کمترین اطلاعات را راجع به یک مسابقه به ما می دهد.
اینها به ما نمی گوید که چگونه یک راننده برنده شد، چه کسی بهترین ماشین را داشت، شرایط مسابقه چگونه بود، مهم تر از همه اینکه چندسال توانست در مسابقات شرکت کند؟
یک روش جایگزین برای ارزیابی شایستگی های هر راننده، تماشای مسابقه ها، تجزیه و تحلیل تمام اطلاعات براساس آنچه دیده می شود و نه آنچه بعد از آن نوشته می شود، است.
این روش باید همیشه بازتاب دقیق تر و واقعی تری نسبت به آمار داشته باشد اما بی نقص هم نیست.
سنا بیشترین سرعت را در میان رانندگان در یک دور به دست آورده است.
او در سال‌های ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۶، بیشترین آمار Pole Position را به نام خود نوشته است.
سریع ترین راننده فرمول یک در پیست های بارانی
او در شرایط بارانی بسیار تندتر از دیگران رانندگی می‌کرد.
در این باره می‌توان به «گرندپری موناکو» سال ۱۹۸۴، «گرندپری پرتغال» سال ۱۹۸۵ و «گرندپری اروپا» در سال ۱۹۹۳ اشاره کرد.
این موضوع مهم ترین معیار او برای این عنوان به شمار می رود.
وی هم چنین با بردن شش عنوان، رکورددار بیش ترین برد در گرندپری موناکو است.
این رکوردها به اندازه ای مهم و با ارزش است که هواداران هنوز هم درباره بزرگترین درایوهای وی صحبت می کنند، مستند سازان همچنان مستندهای او را می سازند و کالاهایی که تصویر وی را حمل می کنند نیز در سراسر جهان به فروش می رسد.
سنا غالباً در صدر نظرسنجی هایی قرار می گیرد که برای این نظرسنجی ها از همه طرفداران، رانندگان یا تحلیلگرها در همه زمان ها استفاده می کنند.
در سال ۲۰۰۹، ۲۱۷ نفر از رانندگان فرمول یک در نظرسنجی مجله اتو اسپرت، سنا را به عنوان برترین راننده تاریخ فرمول یک برگزیدند.
او مانند مردی تسخیر شده رانندگی می کرد.
جاه طلبی بی حد و مرز وی انتقادهای زیادی را بر انگیخته بود.
در بین منتقدین او، می‌توان نام الن پراست را دید که سنا را متهم کرده بود به این که به پیروزی بیشتر از زندگی کردن اهمیت می‌دهد.
وقتی که سنا آشکار کرد که فردی مذهبی است، پراست و دیگر افراد گفتند که او یک فرد دیوانه است که فکر می‌کند خدا کمک راننده وی است.
مارتین براندل در وصف او گفته بود:
سنا یک نابغه است، من نبوغ را در سمت درست ناهماهنگی تعریف می‌کنم.
او آنقدر پیشرفت کرده که به نقطه ای رسیده است که تقریبا از مرز محدودیت ها عبور می کند. تصمیماتش با ریسک بالایی همراه است.
سرعت رفیق و رغیب همیشگی راننده جنون
به گزارش سایت فرمول وان ایران: جاناتان پالمر راننده تست مکلارن که در دورانی که سنا در این تیم رانندگی می کرد حضور داشت، از تکنیک سریع بودن آیرتون سنا صحبت می کند:
هوندا NSX میراث آیرتون سنا
به گزارش سایت فرمول وان ایران: هوندا در سال ۱۹۸۹، در نمایشگاه خودرو شیکاگو و توکیو از خودروی NSX خود رونمایی کرد.
هوندا در نمایشگاه شیکاگو بسیار پر رنگ حاضر شد و سر و صدای زیادی به را انداخت.
در حاشیه های همین نمایشگاه بود که آیرتون سنا در حال تست یک نسخه پروتوتایپ خودرو هوندا NSX در پیست سوزوکا بود.
سنا به مهندسان هوندا گفت که او به اندازه کافی شایستگی برای مشاوره دادن در مورد توسعه یک خودرویی که قرار است به صورت انبوه تولید شود را ندارد.
اما به آن ها گفت که این خودرو به او یک حس ناپایداری را می دهد.
پس از این حرف سنا، هوندا هشت ماه دیگر روی این خودرو کارکرد تا بتواند به شاسی آلومینیومی این خودرو پایداری و ثبات بیشتری بدهد.
نتیجه هشت ماه کار مهندسان این بود که هوندا موفق شد شاسی را ۵۰ درصد مقاوم تر نسبت به نسخه پروتوتایپ بسازد.
همزمان با پروژه NSX، شرکت هوندا در حال ساخت یک پیست برای تست خودروهایش در نوربرگرینگ بود.
علاوه بر سنا، راننده فرمول یک ساتورو ناکاجیما، قهرمان ایندی کار و بابی ریهال نیز خودرو را تست کردند و در توسعه خودرو نقش مهمی داشتند.
نتیجه نهایی تست این سه فرد یک نسل از خودرویی با فرمانپذیری فوق العاده بالایی بود. و هنوز هم میراث آنان در بین ما هست.
زنگ هشدارهایی قبل از تصادف سنا
سنا پس از شش سال همکاری با تیم مک لارن در سال ۱۹۹۴ این تیم را ترک کرد و به تیم ویلیامز پیوست.
با جانشینی هم تیمی سابق خود یعنی آلن پراست، در کنار دیمون هیل به فعالیت پرداخت.
انتظار می‌رفت که ویلیامز همانند دو فصل پیشین با حضور پراست و نایجل منسل، در این فصل نیز مدعی جایگاه قهرمانی جهان فرمول یک شود.
هرچند که با توجه به ممنوعیت استفاده از سیستم‌های کمکی الکترونیکی برای فصل ۱۹۹۴، خودروها فاقد چنین سیستم‌هایی بودند.
این موضوع نیز از دید سنا پنهان نبود.
در زمان رونمایی از تیم جدیدش در طول آزمون های مرسوم پیش از فصل در استوریل، در مورد خودروی ویلیامز اف دبلیو ۱۵چنین گفت:
«من نسبت به راندن این خودرو و رساندن آن به فراتر از مرز محدودیت ها حس خوبی ندارم.
حتی یک دور هم نبوده که من احساس راحتی یا اطمینان کامل داشته باشم.»
نداشتن اطمینان و تسلط به خودروهای تیم ویلیامز
وی ادامه داده:
«من در این خودرو راحت نیستم و همه چیز اشتباه به‌نظر می رسد.
ما صندلی و چرخ را تعویض کردیم، اما با این‌حال من هنوز هم درخواست فضای بیشتر دارم.
در مقایسه با زمانی که در ماه سپتامبر گذشته در استوریل مسابقه دادیم، دشواری بیشتری احساس می شود.
بعضی از این ها بخاطر فقدان تغییرات الکترونیکی است.
همچنین، این خودرو مشخصات منحصر به خودش را دارد که من هنوز به آن ها کاملاً مسلط نیستم.
این موضوع باعث ایجاد اضطراب در من می شود.»
با شروع فصل مشکلات ادامه داشتند و سنا بدترین شروع خود در یک فصل فرمول وان را تجربه کرد.
با وجود به دست آوردن جایگاه پول پوزیشن در دو مسابقه اول، از به پایان رساندن این دو مسابقه یعنی گرندپری های برزیل و اقیانوسیه از کسب امتیاز و قهرمانی باز ماند.
مایکل شوماخر که در آن زمان راننده تیم بنتون بود، تا زمان شروع مسابقه سوم آن فصل در پیست ایمولا صدرنشین جدول قهرمانی بود.
در آن رقابت ها شوماخر با سنا ۲۰ امتیاز اختلاف داشت.
این ها همه نشان دهنده راحت نبودن سنا با این مدل اتومبیل بود.
اما تمام این اتفاق ها باعث عوض شدن سرنوشت سنا نشد و سنا در مسابقه شرکت کرد.
تصادف دلخراش و از دست دادن زودهنگام اسطوره رانندگی
سنا سال ۱۹۹۴ را با دو مشکل فنی و کنار رفتن از دور رقابت ها آغاز کرد تا به گرندپری تلخ سن مارینو برسد.
یک تصادف بد برای باریکلو و خوش شانسی روبنز و زنده ماندنش؛ این اتمام مسابقه تلخ سن مارینو نبود.
رولاند راتزنبرگر اتریشی در دور تعیین خط تصادف شدیدی کرد و جان خود را از دست داد.
مسابقه برای سنا تا دور هفتم عالی بود، دومین دوری بود که خودروها با سرعت مسابقه ای حرکت می‌کردند.
او پیشتاز مسابقه بود که خودروی ویلیامزش بدون هیچ توجیهی در پیچ تامبورلو از مسیر مسابقه خارج شد.
یک مسیر مستقیم را به خارج از پیست طی کرد و سپس با یک مانع بتونی محافظت نشده برخورد کرد.
میلیون ها نفر این صحنه را از تلویزیون دیدند.
جهان در غم و اندوه درگذشت وی فرو رفته بود.
هیچ کس دلش نمی خواست این صحنه را باور کند و برای طرفداران سنا مانند یک کابوس بود.
اطلاعات نشان می داد که او با سرعت ۳۰۹ کیلومتر بر ساعت که شنیدن عددش هم آدم را می ترساند وارد پیچ شده است.
سپس برای کاهش سرعت ترمز شدیدی گرفته و در نهایت با سرعت ۲۱۱ کیلومتر بر ساعت با دیواره برخورد کرده‌است.
تمام این صحنه ها به صورت زنده در دنیا پخش می شد و همه را در بهت فرو برد.
یکم می سال ۱۹۹۴ آخرین روزی بود که جامعه فرمول یک آیرتون سنا را به خود دید.
سنا راننده ای مذهبی و خیر بود
در بین آشنایان و راننده هایی که تابوت سنا را اسکورت می‌کردند، الن پراست نیز دیده می‌شد.
فرانک ویلیامز هم که در مراسم حضور داشت، در مورد سنا بیان کرد:
«آیرتون یک فرد عادی نبود. او در واقع در خارج از خودرو نسبت به داخل خودرو، فرد بزرگتری بود.»
سنا فقط در دنیای ورزش محبوب نیست، بلکه کارهای خیریه زیادی را نیز انجام داده است.
او عاشق کودکان و کشورش بود و میلیون ها دلار از سرمایه شخصی خودش را صرف انجام کارهای خیریه و ساختن آینده ای بهتر برای افراد کم بضاعت در برزیل کرد.
وقتی که او از دنیا رفت، این مبالغ اهدا شده ۴۰۰ میلیون دلار تخمین زده می شد.
در اوایل سال ۱۹۹۴، او در مورد آینده خودش گفت:
«من می خواهم تا سر حد ممکن زندگی کنم نمی‌خواهم که ناتمام زندگی کنم و از بیماری و جراحت رنج ببرم.
اگر یک روزی تصادفی داشته باشم که در نهایت به قیمت زندگی من تمام شود، امیدوارم که این اتفاق در همان لحظه بیفتد (در همان لحظه جان دهم).»
در سال ۲۰۱۰، مستند زندگی آیرتون سنا با کارگردانی آصف کاپادیا ساخته شد.
این مستند همچنین برنده ۲ جایزه جشنواره فیلم بفتا شد.
بیشتر بخوانید:
شوماخر هفتا داره پنج تاش پشت همه همیشه یادت باشه برای اینکه ینفر بالا ببری لازم نیست یکی رو بکشی پایین البته باید بگم ایران ها شعور ندارن دست خودشون نیست
شوماخر رو نکشیده پایین برو یسر به نظرسنجی ها بکن یا برو تو اینستای فرمول یک میبینی همه سنا رو بهترین میدونن خودمم برا اولین بار دیدم عجیب بود برام چون سنا رو نمیشناختم
ایرتون ستا بهترینه
بسیار عالی