زمان تعویض صفحه کلاچ و علائم خرابی آن

صفحه کلاچ را باید یکی از قطعات مصرفی خود دانست که دارای عمر محدودی است. بسته به نحوه مصرف عمر متفاوتی بین چهل هزار کیلومتر تا ۱۰۰ هزار کیلومتر دارد. تشخیص تمام شدن دیسک و صفحه از لحاظ دیداری ممکن نیست چرا که این قطعه در درون محفظه گیربکس تعبیه شده و امکان بازدید ندارد. حال چگونه تشخیص دهیم که عمر این قطعه تمام شده است و در صورت خرابی چه علائمی دارد؟

بیت ران – امیرحسین اسماعیل بیگی: کلاچ در خودرو پل ارتباطی میان موتور و گیربکس است.

سیستم کلاچ انواع متفاوتی دارد مانند کلاچ های مکانیکی یا هیدرولیکی که سرویس ونگهداری از آن ها متفاوت است.

در این مقاله به عیب یابی و نگهداری سیستم کلاچ مکانیکی می پردازیم که به صورت فراوان روی خودرو های دنده دستی نصب شده است.

سیستم انتقال قدرت در خودرو از اجزای بسیاری نظیر گیربکس ،دیسک و صفحه ،دیفرانیسل و غیره تشکیل شده است.

به عبارتی قدرت موتور که از حرکت طولی پیستون ایجاد شده توسط میل لنگ به حرکت دورانی تبدیل می گردد و توسط دیسک و صفحه به جعبه دنده منتقل شده و پس از اعمال ضریب دنده مناسب به دیفرانسیل منتقل می شود و قدرت نهایتا به چرخ ها خواهد رسید.

به وسیله کلاچ می توان به دلخواه قدرت را به چرخ ها منتقل کرد یا آن ها را قطع کرد.

زمان هایی وجود دارد که راننده نیاز ندارد قدرت موتور به چرخ منتقل شود.

به طور مثال در زمان شروع حرکت، هنگام تعویض دنده و… اینجاست که باید ارتباط موجود میان موتور و سیستم انتقال قدرت به نحوی قطع شود.

کلاچ پل ارتباطی میان موتور و گیربکس است

اگر شما راننده ماهری هستید می دانید با قرار دادن پا به صورت مداوم بر روی پدال کلاچ یا نیم کلاچ کردن های پی در پی به صفحه کلاچ آسیب می زند و اگر راننده مبتدی باشید ممکن است اکثر اوقات پای خود را بر روی کلاچ نگه ‌دارید و حتی در سرعت نیز پای خود را آهسته بر روی کلاچ گذاشته تا در مواقع ضرور آن را بفشارید!

همین موضوع باعث کمی درگیری صفحه کلاچ شده و در طولانی مدت شما را مجبور به تعویض صفحه کلاچ می‌کند.

لذا دیسک و صفحه را باید یکی از پرکاربردترین و همچنین درگیر ترین قطعات مصرفی خود دانست که دارای عمر محدودی است.

بسته به نحوه مصرف عمر متفاوتی بین ۴۰هزار کیلومتر تا۱۰۰ هزار کیلومتر دارد.

اگر خودرو در شهرهای پرترافیک استفاده شود با سرعت بیشتری نیاز به تعویض است تا خودرویی که در جاده استفاده می شود.

تشخیص تمام شدن دیسک و صفحه از لحاظ دیداری بسیار مشکل است چرا که این قطعات در محفظه سربسته جلوی گیربکس تعبیه شده و امکان بازدید ندارد.

حال چگونه تشخیص دهیم که عمر این قطعه تمام شده است و چه علائمی دارد؟

نشانه های تمام شدن دیسک و صفحه

همانطور که اشاره شد بدون باز کردن گیربکس امکان بازدید دیسک و صفحه امکان ندارد از همین رو برای اطلاع از تمام شدن عمر این دو قطعه حیاتی باید به نشانه ها آن توجه کرد.

۱- اولین نشانه تمام شدن دیسک و صفحه کاهش شتاب اولیه و شتاب های ناگهانی پدیدار خواهد شد چرا که وقتی عمر این قطعات روبه پایان باشد نمی توانند به خوبی تمامی قدرت را به گیربکس انتقال دهند از همین رو بخشی از قدرت موتور بصورت هرزگردی بین فلایویل و دیسک و صفحه به هدر می رود.

این شرایط بیشتر زمانی نمود دارد که راننده بصورت ناگهانی پدال گاز را می فشارد.

در این حالت قدرت موتور به طور ناگهان افزایش می یابد اما بدلیل عدم درگیری کامل، همگام با فشار پدال گاز خودرو شتاب نمی گیرد.

پس اگر زمانی که درحال حرکت هستید و متناسب با فشردن پدال گاز، خودرو کشش نداشته باشد باید به تمام شدن دیسک و صفحه شک کنید.

شناخت علائم تمام شدن کلاچ باعث کاهش هزینه ها می شود

۲- جا نخوردن درست دنده: اگر دنده به درستی جا نمی رود ممکن است صفحه کلاچ تمام شده باشد. این موضوع در رابطه با دنده یک شایع تر است. در این حالت دیگر نباید زیاد با خودرو رانندگی کرد چرا که قطعا دیسک و صفحه آخرین روزهای خود را سپری می کند و ممکن است در بین راه شما را یاری نکند.

۳- در سر بالایی نیمه شدید، اگر نیاز به تعویض دنده به شماره‌های سنگین زیاد مشهود بود، نشانه‌ای برای تعویض صفحه کلاچ است.

۴- سفت شدن پدال کلاچ: این پدال در شرایط طبیعی حالت فنری و ارتجاعی دارد.

اما سفت شدن آن می تواند نشانه‌ مشکل در این قطعه باشد.

اما این مورد هنگام خارج شدن کلاچ از رگلاژ نیز اتفاق می افتد. از همین روی نیاز به بررسی های دقیق دارد.

۵- هنگام رها کردن کلاچ، پای شما سریعاً به عقب پرتاب می‌شود.

۶- دنده‌ها در هنگام جا زدن صدا می‌کنند.

۷- در حین حرکت، دور موتور افزایش یافته ولی سرعت، به آن نسبت افزایش پیدا نمی کند.

۸- هنگام حرکت خودرو و زمانی که اتومبیل در دنده یک قرار دارد، همزمان با رها کردن کلاچ خودرو شروع به لرزش می کند. که می تواند نشانه ای  از تخریب این قطعه باشد.

شما می توانید با یک رانندگی معقول و کم شتاب عمر کلاچ خود را افزایش دهید. در حال حاضر دیسک و صفحه‌های چینی بازار را قبضه کرده‌اند. در حد امکان برای تعویض دیسک و صفحه از جنس مرغوب و تعمیر کار خوب و آشنا به کار استفاده کنید .

بنابراین در صورت مشاهده این علائم هر چه سریع‌تر اقدام به تعویض صفحه کلاچ خودورتان کنید.

تست هایی برای اطمینان از تمام شدن کلاچ

در هنگام رانندگی، در صورتی که راننده احساس کند تعویض دنده با سر و صدا و به سختی انجام می گیرد یا نمی تواند به راحتی دنده را در حالت خلاص یا در دندهٔ دلخواه قرار دهد و همزمان با آن نیز کشش و شتاب خودرو کم شده است، در چنین مواقعی قبل از هر اقدامی باید با اجرای آزمایش زیر از عملکرد مناسب کلاچ اطمینان حاصل نماید و در صورت خرابی جهت پیاده کردن و تعمیر آن اقدام کند.

یکی از تست هایی که بیشتر مکانیک ها توسط آن به تمام شدن دیسک و صفحه پی می برند این است که وقتی ماشین در حال سکون است دنده را در دو قرار داده و کلاچ را رها می‌کنیم اگر خودرو حرکت کرد و خاموش نشد دیسک و صفحه تمام شده است.

ولی اگر خودرو سریع خاموش شد، هنوز زمان تعویض صفحه کلاچ فرا نرسیده است.

یکی دیگر از راههای تشخیص این امر زمانی است که خودرو در حالت سکون قرار دارد و راننده اهرم گیربکس را در دنده یک قرار می دهد.

در این وضعیت اگر زمانی که پدال کلاچ را رها کردید و بدنه خودرو به لرزش در آمد نشانه هایی از تمام شدن دیسک و صفحه خواهد بود.

چرا که قدرت موتور به طور تمام و کمال به چرخ ها منتقل نمی شود و چرخ های توان کافی برای غلبه بر وزن خودرو را نخواهند داشت.

توجه داشته باشید لرزش های کم کاملا عادی است اما اگر لرزش موتور بیش از حد انتظار بود دلیلی بر این امر است.

عواملی که باعث کاهش عمر صفحه کلاچ می‌شود

باید توجه داشته باشید که عمر عادی دیسک و صفحه حدود ۵۰ الی ۸۰ هزار کیلومتر ارزیابی شده است.

البته میزان عمر دیسک و صفحه کاملا با نحوه رانندگی رابطه مستقیم دارد.

برای مثال خودرویی که بیشتر درون شهر مورد استفاده قرار می گیرد نیاز بیشتر به استفاده از کلاچ دارد.

اما خودریی که بیشتر در جاده های خارج از شهری رانده می شود کمتر از کلاچ استفاده می کند و در نتیجه شاید عمر دیسک و صفحه ۱۰۰ هزار کیلومتر هم برسد.

همچنین باید توجه داشت که برخی از عادت های غلط در رانندگی باعث اتمام زودرس دیسک و صفحه است از همین رو باید از موارد زیر دوری کنید.

شتاب زیاد:

برای افزایش طول عمر صفحه کلاچ، یکی از اصلی ترین فعالیت‌هایی که باید در نظر گرفته شود رانندگی ایمن و بدون شتاب های ناگهانی است زیرا شتاب زیاد باعث استهلاک صفحه کلاچ می‌شود.

حرکت با دنده نامناسب:

تمام جاده‌های جهان دارای سر بالایی‌ها و سرازیری‌هایی هستند و مهم‌ترین کاری که در این پستی و بلندی‌ها باید انجام شود حرکت با دنده مناسب و فشار نیاوردن بر روی موتور وسیله نقلیه است.

با حرکت با دنده مناسب و تعویض با دقت در سر بالایی‌ها و فشار نیاوردن بر روی موتور می‌توانید عمر صفحه کلاچ خود را افزایش دهید.

رانندگی باشتاب های ناگهانی به کلاچ فشار زیادی می آورد

تعداد سرنشین:

هر خودرو توان حمل تعداد مشخصی مسافر و ظرفیت بار معینی دارد که در صورت عدم رعایت آن بر روی تمام قطعات خودرو فشاری مضاعف ایجاد می‌شود و باعث استهلاک بیشتر وسیله نقلیه شده و ممکن است خودرو را زودتر با مشکل مواجه کند و این اتفاق روی صفحه کلاچ نیز تاثیر مخربی دارد و با رعایت استاندارد ظرفیت خودرو، می‌توانید از کاهش طول عمر صفحه کلاچ خود جلوگیری کنید.

قراردادن پا روی کلاچ:

بعد از تعویض دنده سعی کنید به سرعت پای خود را از روی کلاچ بردارید زیرا در صورت تماس بسیار ناچیز پای شما با کلاچ خودرو صفحه کلاچ وسیله نقلیه شما درگیر می‌شود و باعث کاهش طول عمر آن می‌شود.

برخی از رانندگان که تجربه کافی در این زمینه را ندارند،برای کنترل بیشتر خودرو به طور مداوم کلاچ را فشار می دهند که این امر موجب اصطکاک کلاچ می شود.

برای پیشگیری از این امر توصیه می شود بعد از تغییر دنده پا از روی کلاچ بردارید.

رانندگی زیاد در ترافیک:

معمولاً رانندگان در ترافیک برای جلوگیری از برخورد با خودرو جلویی، به طور مداوم پا بر روی کلاچ می گذارند.

که این امر کاهش طول عمر صفحه کلاچ را به دنبال دارد.

تعویض نادرست دنده:

نحوه فشردن صحیح کلاچ اهمیت بسزایی در طول عمر صفحه کلاچ دارد، برای این منظور لازم است پدال را تا انتها بفشارید و همچنین باید از رها کردن کلاچ تا قبل از تعویض کامل دنده پرهیز کنید.

زیرا این امر علاوه بر کلاچ به سایر قطعات نیز آسیب وارد می کند.

بیشتر بخوانید:

پلوس خودرو چیست؟ + دلایل و علایم خرابی

گیربکس دوبل کلاچ چگونه کار می‌کند؟