دانستنِ داستان لیموزین های تاریخی در ایران شاید شما را شگفت زده کند. در بین این خودروها نمونه هایی منحصر به فرد و با قیمتی هنگفت وجود دارد.
بیت ران – صدای شلیک گلوله صف نمازگزارن را به هم زد، تیر به شاه اصابت کرده بود، صدراعظم شاه را در کالسکه سلطنتی گذاشت.
هنگامی که به قصر رسیدند دیدند شاه در کالسکه‌اش مرده است.
کالسکه ناصری در کنار کالسکه شاه در موزه خودرو قرار گرفته است.
به جز این دو کالسکه ۴۰ خودروی دیگر در این موزه قرار دارد.
از کالسکه ناصرالدین شاه که در ورودی موزه قرار گرفته است تا بنز سبز – سفید هیتلر، لامبورگینی محمدرضا پهلوی، انواع پورشه، کادیلاک، بنز، جاگوار، فراری، دایملر، لیموزین، و انواع خودروهای بزرگ و کوچک متعلق به شاهان پهلوی و قاجار در این پارکینگ بزرگ سلطنتی کنار هم پارک شده‌اند.
خودروهای این موزه تا پیش از انقلاب در گاراژ سلطنتی نگهداری می‌شدند.
بعد از انقلاب مجموعه خودروهای سلطنتی به مزایده گذاشته شد.
خودروهای معمولی فروخته می‌شوند و کمتر از ۲۰۰ دستگاه برای نمایش در موزه نگهداری می‌شوند.
۴۲دستگاه در موزه و حدود ۱۴۰ خودرو در انبار موزه قرار دارند.
بیشتر این خودروها از کلکسیون شخصی محمدرضاشاه جمع‌آوری شده‌اند.
بعضی از این خودروها به سفارش شاه برای خودش یا درباریان ساخته شده است.
خودرویی که بنز را از انحصار طبقه ثروتمند خارج کرد، چهل ساله شده است. بنز ۱۹۰
بیت ران – مرسدس-بنز این هفته چهل سالگی ساخت یکی از مهم‌ترین مدل‌هایش را جشن می‌گیرد. مدل ۱۹۰ که در سال ۱۹۸۲ به بازار آمد اولین خودرو کوچکی بود که بنز به بازار عرضه کرد و بنز با آن محصولاتش را علاوه بر ثروتمندان به طبقه تازه‌ای از مشتریان عرضه کرد.
فیلم تولد مرسدس بنز در یوتیوب:
بنز از دهه چهل میلادی ایده ساخت یک خودرو کوچک را در نظر داشت، اما تلاش‌های مختلف برای ساخت این مدل به نتیجه نرسید. مهم‌ترین نگرانی مدیران کارخانه این بود که با عرضه یک مدل کوچک، اعتبار بنز به عنوان یک خودروساز لوکس خراب شود.
طراحی مدل ۱۹۰ از اواسط دهه هفتاد میلادی آغاز شد
شوک نفتی سال ۱۹۷۳ بنز را برای ساخت خودرو مصمم کرد. در پی این بحران قیمت بنزین گران شد و خودروسازان به ساخت خودروهای کوچک رو آورند. از طرف دیگر کنگره آمریکا قانونی برای حفظ محیط زیست تصویب کرده بود که خودروسازان را مجبور می‌کرد میانگین مصرف سوخت محصولاتشان را کاهش دهند.
بنز در این بستر پروژه‌ای را با کد W201 و نام «بچه بنز» آغاز کرد. مدیران به مهندسان و طراحان گفته بودند که خودرو از نظر حس و حال، ایمنی و رانندگی نباید با بنزهای بزرگ‌تر فرق داشته باشد. در نتیجه خودرویی ساخته شد که اگرچه ظاهرش با مدل‌های دیگر متفاوت بود اما صندلی‌های بسیار راحتی داشت و به همه امکانات روز مجهز بود.
بنز مدل ۱۹۰ را در دسامبر ۱۹۸۲ به بازار عرضه کرد. استقبال از خودرو به حدی زیاد بود که بنز در دهه هشتاد مدل‌های مختلفی از خودرو را به بازار عرضه کرد. بنز دو سال بعد یک مدل بزرگ‌تر براساس دانش فنی ۱۹۰ ساخت که با نام ۲۳۰ به بازار عرضه شد.
تولید ۱۹۰ یازده سال ادامه داشت و بنز حدود یک میلیون و ۸۷۰ هزار دستگاه از آن تولید کرد. ۱۹۰ در سال ۱۹۹۳ جای خود را به بنز کلاس C داد. موفقیت ۱۹۰ باعث شد بنز با ایجاد کلاس A و B به بازار خودروهای کوچک‌تر هم وارد شود.
فیلم تولد مرسدس بنز در یوتیوب:
یکی از ۱۸ دستگاه فانتوم ۴
برای نمونه رولزرویس لیموزین فانتوم ۴ که فقط ۱۸ دستگاه از آن ساخته شد، ۴ دستگاه به ژنرال فرانکو ( دیکتاتور اسپانیا) و بقیه به سایر خانواده‌های سلطنتی هدیه داده شد.
این خودرو هنوز هم در میان خانواده‌های اشراف و به ویژه دربار انگلستان برای مراسم‌های تشریفاتی استفاده می‌شود.
تنها مدل ضد گلوله رولزرویس لیموزین فانتوم ۴ برای محمدرضا شاه ساخته شد.
در میان این ۴۲ خودرو ۱۰ دستگاه لیموزین قرار دارند که به گفته راهنمای موزه همه برای تشریفات و به سفارش خود شاه وارد ایران شده بودند.
البته تعداد لیموزین‌های شاه بیش از ۱۰ عدد است.
در حدود ۳۰ دستگاه لیموزین نیز در انبار موزه نگهداری می‌شوند.
انواع لیموزین‌های بنز، فانتوم، بنتلی و کادیلاک در کنار سایر خودروهای کلاسیک قرار داردند.
کرایسلر سی ۳۰۰ اهدایی شاه به ملکه ثریا از زیباترین خودروهای این مجموعه است.
این خودروی قهوه‌ای رنگ داشبورد و فرمان آب طلاکاری شده، سیستم پخش گرامافون و یخچال دارد.
یکی از گرانترین خودروهای این مجموعه فانتوم ۵ است که شاه برای برادرش غلامرضا پهلوی سفارش داده بود.
این لیموزین بنتلی دو در است.
لیموزین‌های بنز
در مجموعه بنزهای این موزه در کنار بنز ۲۰ میلیون دلاری هیتلر دو دستگلاه لیموزین سیاه رنگ بنز قرار دارد.
بنزهای ۶۰۰ لیموزین متعلق به دربار و در مراسم‌های خاص یا بدرقه سران کشورها به کار گرفته می‌شدند.
این سه دستگاه متعلق به اواسط سلطنت محمدرضا شاه است.
از ویژگی خاص این لیموزین‌ها جدا بودن قسمت راننده از عقب خودرو است.
تولید مرسدس لیموزین نقطه عطفی در تولیدات بنز بود.
این خودروی ۴ نفره اولین خودروی بزرگ بنز بعد از جنگ دوم جهانی بود.
لیموزین ۶۰۰ در دو مدل سالن استاندارد به درازای ۶ متر و ۹ نفره تولید شد که مدل ۴ در آن به شاه هدیه شده بود.
در مجموعه خودروهای انگلیسی شاه یک لیموزین بسیار شیک محصول دایملر انگلستان وجود دارد.
می‌گویند این لیموزین بسیار مورد علاقه شاه بوده است.
طراحی زیبا و راحتی داخل آن باعث شده تا این خودرو محبوب تمام دربارهای اروپا شود.
دایملر دی.اس ۴۲۰ در اصل روی یک فلورین تغییر شکل یافته جاگوار ۴۲۰ جی ساخته شده و دارای مشخصات همان جاگوار است.
رولزرویس فانتوم ۵ لیموزین با تجهیزات شاه بود.
این خودرو با وزن سه تنی‌اش نیاز به راننده ای بسیار ماهر داشت؛ برای همین نیز شاه از این رولزرویس تشریفاتی زیاد استفاده نمی‌کرد.
در مجموع ۷۹۳ دستگاه از این خودرو ساخته شده، امکانات داخل ماشین به عهده خود خریدار بوده است.
میز و کابینت مخصوص نوشیدنی، تلویزیون، سیستم تهویه هوا در عقب و جلو، شیشه الکتریکی بین راننده و سرنشینان و حتی سیستم‌های اولیه تلفن داخل خودرو، از امکانات منحصر به فرد این خودرو است.
قدیمی‌ترین لیموزین
قدیمی‌ترین لیموزین در قسمت ورودی مجموعه در کنار لیموزین طلایی رضاه شاه پارک شده است.
این لیموزین متعلق به احمد شاه آخرین وارث تاج و تخت قاجار است.
رولزرویس سیلور گوست احمد شاه در سال ۱۹۰۶ در انگلستان فقط به صورت شاسی تولید شده و خریدار می‌بایست مطابق سلیقه خود اطاقک روی آن را سفارش دهد.
در تاریخ آمده است که احمد شاه به خودرو بسیار علاقه داشت.
وی پس از چند بار سفر به اروپا دیگر علاقه‌‌ای به سوار شدن بر کالسکه نداشت.
در این بین به لیموزین علاقه بیشتری داشت و در فرنگ تنها سوار بر لیموزین هفت نفره می شد.
یکی از لیموزین‌هایی که وی به ایران آورد مدل ۵۰/۴۰ رولز رویس است که در مقایسه با خودروهای آن زمان بسیار نرم حرکت می‌کرد.
راننده معروف لیموزین احمد شاه، مکانیکی به نام سید احمد میرسپاهی بود که بسیار ماهر بود و همه جا با احمد شاه می رفت.
با انقراض قجرها، رضاخان از آن لیموزین استفاده کرد.
پیش از انقلاب برای تعمیر و مرمت به انگلستان فرستاده شد با وقوع انقلاب و مصادره اموال شاه، خانواده شاه ادعای مالکیت این خودرو را کرد که در دادگاه پذیرفته نشد و این‌گونه بود که این رولزرویس در ایران ماند.
از دیگر لیموزین‌های احمد شاه لیموزین هفت نفره رنو است که در پاریس در خیابان شانزه لیزه نزدیک خانه ایران در طبقه دوم فروشگاه رنو به نمایش گذاشته شده است.
لیموزین «پیرس آلو» ی طلایی رنگ رضا شاه در کنار لیموزین احمدشاه و روبروی کالسکه های سلطنتی نگهداری می‌شود.
می‌گویند این خودرو سیاه رنگ با تو دوزی‌های ابریشمی‌اش احتمالا همان خودروی تبعیدی ولیعهد احمد شاه بوده است که با اخراج وی از ایران مانند سایر اموال قاجار به پهلوی‌ها رسید.
محمدحسن میرزا ولیعهد احمد شاه به مانند پدر عاشق خودروهایش بود.
لیموزینی برای تبعید
هنگامی که در آبان ۱۳۰۴ مجلس شورای ملی ولیعهد احمد شاه را از سلطنت خلع کرد و او را از قصر گلستان بیرون کردند وی از رضا شاه درخواست کرد تا دولت لیموزین مخصوصش را به وی تحویل دهد تا با آن به خارجه برود.
قرار شد تا وی سوار بر آن خودرو بزرگ و مبله تا مرز برود و در مرز خودرو را پس گیرند و به تهران بازگردانند.
محمدحسن میرزا همراه با چند تن از درباریان و طبیب مخصوش به بغداد پیش ملکه مادر رفت و خودرو را به فرستاده رضا خان تحویل داد که وی تا پایان سلطنت خود از آن استفاده کرد.
در حال حاضز شیشه‌های دوجداره مخصوص این خودرو به دلیل تغییرات جوی شکسته و قابل تعمیر نیست.
آخرین لیموزین‌های موزه یک دستگاه لیموزین کادیلاک سفید لینکلن است.
این کادیلاک مدل کانتیننتال متعلق به شمس خواهر شاه بوده است.
در مجموع اطلاع زیادی درباره خودورهای این موزه وجود ندارد.
به گفته مسئولین موزه پیش از انقلاب اطلاعات مربوط به این خودروها در دربار وجود داشته اند.
اطزلاعاتی مانند اینکه چه سالی و برای چه، خریداری شدند یا دقیقا چه کسانی از آنها استفاده می‌کردند بوده است.
اما این پرونده‌ها هم اکنون گم شده‌اند و ما اطلاع دقیقی از مشخصات آنها نداریم.
این موزه در سال ۸۲ در کیلومتر ۱۰ جاده کرج ساخته شده و تحت نظر بنیاد مستضعفان اداره می‌شود.
بیشتر بخوانید:
تاریخ خودرو در ایران؛ از سلیقه مظفرالدین شاه تا مینیاتوری که تیبا شد
گفتگو با خسرو معتضد درباره ورود نخستین خودروها به ایران
مستند درباره اصغر قندچی مردی که با ماک آمد و رفت
تاریخچه ورود کامیون های روس به ایران
اولین‌ها در اتومبیل‌سواری در ایران و جهان
منبع: دنیای خودرو