بیت ران – محمد فتح اللهی: بسیاری از دوستداران مسابقات رالی، این رشته طاقتفرسا را با WRC یا همان رالی قهرمانی جهان میشناسند. اما بسیار قبلتر از اینکه WRC وجود داشته باشد، رقابتهای دیگری در جهان وجود داشت که پکن–پاریس یکی از آنهاست.
استارت کار در ۱۹۰۷
همه چیز از ایده یک خبرنگار شروع شد که در مطلب خود نوشت «کسی علاقه دارد تابستان امسال با اتومبیل خود از پکن تا پاریس را رانندگی کند؟» همین جمله ساده زمینه یک رقابت ۱۴۹۹۵ کیلومتری را در ۱۹۰۷ آغاز کرد. چهل تیم برای شرکت در این مسابقه اعلام آمادگی کردند. اما تنها پنج تیم توانستند خود را به پکن برسانند.
حتی با وجود اینکه مسابقه از سوی کمیته برگزاری کنسل شده بود، اما شرکتکنندگان همچنان برای رسیدن به خط پایان راه را ادامه میدادند. هیچ قانونی برای برگزاری این رقابت وجود نداشت و البته هیچ نقشهای هم برای مسیریابی در نظر گرفته نشده بود. تنها موردی که باعث میشد رانندگان در مسیر صحیح حرکت کنند، پستهای تلگراف بود.
در هر اتومبیل یک خبرنگار وجود داشت که با رسیدن به این پستهای تلگراف اخبار مسابقه را منتشر میکرد. برای سوخترسانی به خودروهای شرکتکننده هم، از چند روز جلوتر شترهایی با بار بنزین در مسیر حرکت میکردند و شرکتکنندگان میتوانستند سوخت مورد نیازشان را از این راه تأمین کنند. این مسابقه در حالی برگزار شد که بسیاری از مردم دنیا آشنایی چندانی با اتومبیل نداشتند.
itala 7.5 لیتری که فقط ۴۵ اسببخار قدرت داشت، به عنوان اولین قهرمان این ماراتن شناخته شد. اسپایکر و کانتال (خودروساز فرانسوی که یک سال – از ۱۹۰۷ تا ۱۹۰۸ – فعالیت کرد و تنها سهچرخه میساخت.) هم به طور غیر رسمی در ردههای دوم و سوم حضور داشتند.
رقابت با اتومبیل قرضی
جالب است بدانید که راننده اسپایکر اتومبیل خود را قرض گرفته بود و هیچ پولی همراه خود نداشت. حتی پولی که برای تأمین سوخت نیاز داشت را هم از سایر شرکتکنندگان تهیه میکرد که البته بعدها دستگیر شد.
این رقابت برای بسیاری از اتومبیلها دشوار بود. مسیرهایی که اتومبیلها در آن حرکت میکردند، برای عبور اتومبیل ساخته نشده بود و به دلیل اینکه هیچ وسیله ارتباطی وجود نداشت حتی مکانیابی شرکتکنندگان هم عملاً امکان پذیر نبود. یکی از نمونههای بارز این مشکل برای راننده و سرنشین سهچرخه کانتال بوجود آمد.
زمانی که در صحرای گبی گیرافتادند و بسیار خوششانس بودند که به وسیله افراد محلی زنده پیدا شدند. یکی از ارزشمندترین یادگارهای آن رقابت کتابی است که بارزینی (یکی از خبرنگاران) در سال ۱۹۰۸ منتشر کرد. این کتاب مملو از تصاویر دیدنی آن مسابقه تاریخی است.
به یاد گذشته
بعد از آن رقابت به یاد ماندنی، مسابقات زیادی برای یادبود آن در نظر گرفته شد. اما مهمترین آنها در سال ۲۰۰۷ بود که صد سال پس از مسابقه ۱۹۰۷ برگزار شد. شرکت Endurance Rally Association به مدیریت فیلیپ یانگ تصمیم گرفت که برخلاف رالیهای قبلی، همان مسیری را که خودروی ایتالا در آن به قهرمانی رسیده بود را دنبال کرده و طبق همان اصول ۱۹۰۷ مسابقه تازهای را ترتیب دهد. از آنجایی که کشورمان هم جزئی از این مسیر رقابت محسوب میشد، فیلیپ یانگ برای تعیین مسیر در دی ماه سال ۱۳۸۸ به ایران سفر کرد و با همکاری کمیته کلاسیک فدراسیون اتومبیلرانی مسیر مسابقه در ایران از مرز ترکمنستان تا مرز ترکیه طراحی شد. البته رقابت نه در ۲۰۰۷ بلکه در ۲۰۱۰ برگزار شد و قدیمیترین اتومبیل شرکتکننده هم یک مرسدس ۱۹۰۳ بود.
قرار بود تیمی هم از کشورمان در این رقابت مهم حضور داشته باشد که متأسفانه با وجود اینکه تمامی مراحل ثبتنام با موفقیت انجام شد، اما بعدها گفته شد که روسیه از صدور روادید به شرکتکنندگان ایرانی خودداری کرده است. پیکان صورتی رنگی که برای شرکت در این مسابقه آماده شده بود، هنوز هم در پیست اتومبیلرانی آزادی حضور دارد.