پنجشنبه گذشته کاندیدا های انتخابات ریاست جمهوری به طرح دیدگاه های خود درمورد دومین صنعت بزرگ کشور پرداختند. فصل مشترک اظهار نظر ها حول خروج خودرو از انحصار سه شرکت بزرگ خودروساز بود. کاندیدا های ریاست جمهوری پاسخ صریحی به آزادسازی واردات خودرو پس از سه سال و نیم توقف ندادند. هرچند رقابت را لازمه رشد صنعت خودروی کشور خواندند.
بیت ران – خبرگزاری صدا و سیما پنجشنبه گذشته در سلسله گفت و گو هایی از کاندیدا های دوره سیزدهم ریاستجمهوری، مشخصا سوالاتی در مورد مسائل و مشکلات صنعت خودرو مطرح کرد. سوالات بیشتر حول نظر موافق و مخالف کاندیدا ها در مورد واردات خودرو، قیمتگذاری و تولید عنوان شده بود. این در شرایطی است که از هفت نامزد ریاست جمهوری تنها یک نامزد به طور صریح نظر خود را در مورد واردات خودرو ابراز کرد. بقیه به حاشیه های این موضوع پرداختند.
اما نکته دیگر اینکه کاندیدا ها بدون ارائه برنامه مکتوب و مشخص تنها اظهار نظرات عامیانه ای در مورد مشکلات صنعت خودرو داشتهاند. کلی گویی سر فصل مشترک این گفتوگوها را تشکیل داده بود. به این ترتیب اجحاف در حق مردم با نوع قیمت گذاری خودرو و همچنین تولید محصولاتی که از کیفیت مناسبی برخوردار نیست در بیشتر اظهار نظر ها نمایان است. اما ایجاد رقابت برای انحصار زدایی از بازار خودرو، خواسته تمامی کاندیداها است.
کاندیدا های ریاست جمهوری مخالف واردات نیستند
این در شرایطی است که «آزادسازی واردات» و همچنین «تولید خودرو با مشارکت خودروسازان خارجی» از الزامات حذف انحصار به حساب می آیند. با این حال نامزدهای انتخاباتی نه صحبتی از مشارکت های خارجی کردند و نه چندان دفاعی از آزادسازی واردات محصولات خارجی به کشور کردند. هر چند خبرگزاری صداوسیما به طور مشخص از نامزدها پرسش کرده که با «واردات خودرو» موافق هستند یا خیر. اما بیشتر آنها به طور صریح مخالفتی با این موضوع نداشتند.
این در شرایطی است که برخی اقدام در این زمینه را به منابع کافی ارزی موکول کردند. برخی دیگر نیز واردات را به شرط صدمه نزدن به تولید داخل برای ایجاد رقابت لازم دانستند. احتیاط نامزدها در بیان صریح نظر موافق و مخالف خود در این مورد، از نبود سیاست مشخص آنها در مورد بازار خودرو حکایت دارد.
اما مشارکت های خارجی و اینکه تولید با برند های مطرح دنیا می تواند به ارتقای صنعت خودروی کشور کمک کند تنها در اظهار نظر یک نامزد ریاست جمهوری عنوان شد. این موضوع نشان دهنده آن است که دیگر نامزدها با مشارکت خارجیها در صنعت خودروی کشور صد درصد مخالفند. یا به دلیل بیاطلاعی، اصلا ایدهای در این زمینه ندارند.
اجحاف در حق مردم
از سوی دیگر در حاشیه اظهارنظر نامزدها که بیشتر حول انتقاد به خودروسازی از یکسو و رفع انحصار و قیمتگذاری مناسب خودرو و حتی صادرات به دیگر کشورها بود شاید توقع میرفت که مسیری برای رفع مشکلات خودروسازی نشان داده میشد. این در شرایطی است که بیشتر نامزدها با کلید واژه «اجحاف در حق مردم» تنها به کلی گویی از این صنعت بسنده کردند.
در دولت دوازدهم گامهای حداقلی برای اجرای این اولویتها برداشته شد. اما در نهایت هیچ کدام به طور کامل اجرا نشد. به این ترتیب به نظر می رسد دولت کنونی حداقل زیرساخت هایی برای بهبود صنعت خودرو ایجاد کرده است. اما نتوانسته به طور کامل آنها را نهایی کند.
حالا اما داستان تکراری در باب صنعت خودرو این است که با آغاز به کار هر دولتی ابتدا مدیران عامل و سپس مدیران میانی تغییر می کنند. این اقدام به معنای حذف یا توقف بسیاری از پروژههایی است که طی چهار سال گذشته در دستور کار بوده است. آنچه مشخص است دولتمردان پس از تغییرات ایجاد شده و استقرار مدیران جدید و تدوین بستهها یا استراتژیهای جدید که حداقل بیش از یک سال وقت میبرد تازه به موضوعات بزرگتری همچون مشارکت خارجی یا واگذاری سهام خودروسازان فکر میکنند. البته تنها فکر و ایده نه اقدامات اجرایی.
برنامههای خودرویی نامزدها
آنچه مشخص است صنعت خودرو با توجه به جایگاهی که در میان صنایع کشور دارد و از آن به عنوان پیشران و لکوموتیو صنایع نام برده میشود و همچنین به دلیل ضریب نفوذ بالای اجتماعی که از آن برخوردار است مورد توجه کاندیدهای انتخابات ریاست جمهوری قرار گرفته است. هر یک از کاندیداها به دنبال این بودند تا نسخه شفابخش خود را برای صنعت و بازار خودرو تبیین کنند.
همان طور که عنوان شد در میان برنامههای کاندیدا های ریاست جمهوری برای «خودرو» شکستن انحصار و همچنین بحث واردات خودرو بیش از سایرین موردتوجه قرار گرفته است. از میان هفت کاندیدای ریاست جمهوری ۶ کاندیدا متفق القول معتقد بودند که باید انحصار موجود در بازار خودرو شکسته شود.
کاندیدا های ریاست جمهوری چه گفتند؟
ابراهیم رئیسی، محسن مهرعلیزاده و علیرضا زاکانی تنها اعلام کردهاند که قصد شکستن انحصار در بازار خودرو را دارند. اما برنامه مشخصی در ارتباط با آن ارائه ندادهاند. عبدالناصر همتی، رئیسکل سابق بانک مرکزی در ارتباط با انحصار خودرو معتقد است دو مسیر برای شکستن انحصار در بازار خودرو وجود دارد: یا ایجاد رقابت از مسیر واردات خودرو یا برنامه ریزی برای ایجاد رقابت میان خودروسازان داخلی.
محسن رضایی نیز معتقد است تنها از مسیر واردات خودرو این امکان وجود دارد تا انحصار بازار شکسته شود. همان طور که عنوان شد واردات خودرو نیز محل اظهارنظر کاندیداهای ریاست جمهوری بوده است. ابراهیم رئیسی معتقد است چنانچه کیفیت محصولات تولیدی خودروسازان داخلی ارتقا یابد واردات خودرو دیگر محل نگرانی نخواهد بود.
محسن مهرعلیزاده نیز میگوید با واردات مخالفتی ندارند اما با واردات انحصاری مخالف است. محسن رضایی درباره واردات میگوید واردات خودرو باید آزاد شود. این کاندیدای پست ریاست جمهوری بازی با اهرم تعرفهای را مدنظر دارد. وی میگوید تعرفهها را به آرامی پایین میآورد تا این امکان برای خودروسازان داخلی فراهم شود که خود را آماده رقابت با محصولات وارداتی کنند.
از واردات مشروط تا تدوین برنامه جامع
عبدالناصر همتی نیز معتقد است واردات خودرو به کشور باید به صورت مشروط آزاد شود. شرط این نامزد ریاست جمهوری وجود منابع ارزی کافی برای تحقق این امر است. علیرضا زاکانی دیگر کاندیدای ریاست جمهوری نیز درباره واردات خودرو نظر متفاوتی دارد. زاکانی میگوید با واردات خودروی خارجی مخالفتی ندارد اما کسانی که مایل به استفاده از خودروی وارداتی هستند باید هزینه آن را پرداخت کنند. به نظر میرسد این نامزد ریاست جمهوری چنانچه بتواند مامور تشکیل دولت سیزدهم شود تنها در صورتی زیر مجوز واردات خودرو به کشور را امضا میکند که پیش از آنسازوکار دریافت مالیات از متقاضیان خودروهای وارداتی در کشور شکل گرفته باشد.
سعید جلیلی و امیرحسین قاضیزاده هاشمی در این مورد اظهارنظر مشخصی نداشتند. در ارتباط با برنامه مشخص برای شرکتهای خودروساز، رئیسی معتقد است این امکان وجود دارد تا ظرفیت تولید خودرو ابتدا تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه افزایش یابد. در ادامه خودروسازان میتوانند با برنامهریزی مدون ظرفیت تولید خود را تا ۲ میلیون دستگاه بالا ببرند.
سعید جلیلی از لزوم تدوین برنامه جامع و راهبردی برای خودروسازی سخن می گوید و اعلام میکند که تدوین سند بالا دستی برای صنعت خودرو توسط تیم این کاندیدا انجام شده است. او گفت این برنامه از طریق صدا و سیما اطلاع رسانی خواهد شد. رضایی هم معتقد است برنامه ریزی برای خودروسازی از ابتدا ناقص انجام گرفته و برنامه های موجود در این صنعت نیاز به بازنگری و اصلاحات اساسی دارد.
تأکید بر ارتقاء کیفیت خودرو های داخلی
برنامه همتی نیز تقویت خودروسازی داخلی از مسیر تکمیل زنجیره تامین شرکتهای خودورساز است. کیفیت محصولات شرکتهای خودروساز نیز محل بحث بوده و در میان کاندیدا هایی که در این زمینه به اظهار نظر پرداختهاند رئیسی، عبدالناصر همتی، محسن مهرعلیزاده و سعید جلیلی بر ارتقای کیفیت خودروهای تولید داخل تاکید کردهاند.
در ارتباط با برنامه تولید صادراتمحور قاضیزاده هاشمی و زاکانی به اظهارنظر پرداختهاند. در حالی که زاکانی بازار آمریکای لاتین، آفریقا و برخی کشورهای منطقه را به عنوان بازار هدف برای صادرات مدنظر قرار داده است. قاضیزاده هاشمی تمرکز بر بازار ۶۰۰ میلیونی منطقه را در نظر دارد. وی تولید مشترک خودرو با کشورهای منطقه را باعث افزایش توان رقابتپذیری خودروسازی کشور عنوان میکند و معتقد است از مسیر حضور در بازار منطقهای میتوانیم به طرف سایر بازارهای جهانی حرکت کنیم.
نظر کاندیدا ها درباره قیمت خودرو
مساله قیمت خودرو با توجه به ضریب اجتماعی بالا نیز مورد توجه کاندیداها قرار گرفته است. رئیسی بر لزوم تعیین قیمت عادلانه برای خودرو تاکید دارد اما همتی به دنبال این است که در صورت کسب آرای مردمی با کمک مکانیزم عرضه و تقاضا نسبت به تعیین قیمت خودرو اقدام کند.
مهرعلیزاده نیز بر کاهش قیمت تمام شده خودرو در مبدا تاکید دارد. برنامه برای قطعه سازی نیز در میان برخی از اظهار نظر های کاندیداها دیده می شود. مهرعلیزاده به دنبال این است که یکی از مناطق آزاد را به عنوان هاب منطقه در ارتباط با خرید و فروش قطعات خودرو و لوازم یدکی تعیین کند. اما زاکانی شفاف سازی در صنعت قطعه را مدنظر دارد.
جلیلی درباره مراکز تحقیق و توسعه شرکتهای خودروساز معتقد است باید یک مرکز تحقیق و توسعه واحد به هر سه خودروساز بزرگ کشور خدمات ارائه دهد. وی عنوان کرد درست نیست که هر خودروساز مرکز تحقیق و توسعه جداگانهای داشته باشد. زاکانی نیز به اتصال شرکت های خودروساز به دانشگاهها برای توسعه این صنعت تاکید کرده است.
منبع: دنیای اقتصاد
بیشتر بخوانید:
قیمت گذاری دستوری در صنعت خودرو چه پیامد هایی دارد؟
قیمت گذاری دستوری ۷۰ هزار میلیارد تومان به حساب دلالان ریخت!