مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی رقم زیان انباشته سایپا و ایرانخودرو را اعلام و تاکید کرده است: چندان امیدی به تسویه تعهدات قبلی خودروسازان تا پایان سه ماهه نخست سال ۱۳۹۸ نیست.
بیت ران – بررسی صورتهای مالی میان دوره ای ۹ ماهه منتهی به ۳۰ آذرماه ۹۷ نشان میدهد زیان انباشته ایران خودرو و سایپا بیش از ۱۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان است. از طرفی مطالبات قطعهسازان از کل خودروسازان حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد میشود.
زنگ خطر در صنعت خودروسازی کشور به صدا در آمده و نیازمند چارهاندیشی برای برونرفت از این بحران است. راهحل این بحران مطمئناً با لحاظ هر دو طرف عرضه و مصرف، میتواند به حل مشکلات صنعت خودرو و در نهایت رسیدن به ثبات در بازار خودرو کمک کند. به این منظور بررسی دقیق بهای تمام شده تولید و درآمد فروش خودروهای داخلی مورد تأکید است.
وضعیت سود و زیان شرکت سایپا و ایران خودرو
اگر چه شرکت ایران خودرو در ابتدای دوره ۹ ماهه نخست سال ۱۳۹۷ سود انباشته حدود ۴۴۰ میلیارد تومانی داشته اما در انتهای دوره منتهی به ۳۰ آذر ۹۷ با زیان انباشته بیش از ۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی مواجه شده است. این در حالی است که زیان انباشته شرکت ایران خودرو برای دوره شش ماهه نخست سال ۱۳۹۷ حدود ۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بوده است. نکته حائز اهمیت این است که سهم هزینههای مالی از زیان خالص این شرکت در دوره مورد بررسی بیش از ۴۰ درصد است.
همچنین وضعیت سود و زیان شرکت سایپا برای دوره منتهی به ۳۰ آذر ۹۷ نشان می دهد، این شرکت در ابتدای دوره ۹ ماهه نخست سال ۱۳۹۷ زیان انباشته بیش از یک میلیارد و ۱۰۰ میلیارد تومانی داشته که در انتهای دوره منتهی به ۳۰ آذر ۹۷ به زیان انباشته بیش از ۶ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومانی رسیده است.
این در حالی است که زیان انباشته شرکت ایران خودرو برای دوره شش ماهه نخست سال ۱۳۹۷ حدود ۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان بوده است. سهم هزینههای مالی از زیان خالص این شرکت نیز همانند شرکت ایران خودرو سهم عمدهای از زیان خالص را به خود اختصاص داده است به گونهای که سهم هزینههای مالی در دوره مورد بررسی بیش از ۳۲ درصد زیان خالص این شرکت است.
مبالغ فروش بیش از بهای تمام شده
طی چهار سال منتهی به سال ۱۳۹۶ در شرکت ایران خودرو، همواره مبالغ فروش بیش از بهای تمام شده محصولات بوده است اما، مبالغ فروش در شش ماهه نخست سال ۱۳۹۷ ، یک هزار میلیارد تومان کمتر از بهای تمام شده بوده است. این روند در نه ماهه نخست سال ۱۳۹۷ ادامه یافته به گونهای که مبالغ فروش، بیش از دو هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان کمتر از بهای تمام شده بوده است.
طی چهار سال و نیم اخیر مبالغ فروش همیشه بیش از بهای تمام شده بوده است. در نه ماهه منتهی به ۳۰ آذر ۹۷ مبالغ فروش، بیش از دو هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان کمتر از بهای تمام شده بوده است.
ایران خودرو در سال ۱۳۹۲ چیزی حدود ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان صرف تولید محصولات خود کرده، حال آنکه درآمدی نزدیک به ۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از فروش خودروهای مورد نظر نصیب این شرکت شده است.
در سال ۱۳۹۳ نیز این شرکت ۱۴ هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان صرف تولید محصول کرده و در مقابل، حدود ۱۶ هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان رقم فروش آنها بوده است و به این ترتیب حدود ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سود از تفاوت بهای فروش و قیمت تمام شده عاید این شرکت شده است.
همچنین، در سالهای ۱۳۹۴، ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به ترتیب حدود یک هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان، دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان و یک هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان سود از محل تفاوت قیمت فروش و بهای تمام شده عاید شرکت ایران خودرو شده است. این در حالی است که در ۹ ماه نخست سال ۱۳۹۷، مبلغ بهای تمام شده شرکت ایران خودرو حدود ۱۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بوده و مبلغ فروش، حدود ۱۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است.
سود نیمسال نخست سایپا
شرکت سایپا هم در سال ۱۳۹۲، بیش از سه هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان بهای تمام شده تولید داشته، حال آنکه مبلغ فروش آنها نزدیک به سه هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده است. در سال ۱۳۹۳ هم سایپا توانسته بیش از شش هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان خودرو بفروشد، حال آنکه مبلغ تمام شده تولید این شرکت کمتر از پنج هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده که سودی معادل یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان از این محل برای این شرکت به ارمغان آورده است .
همچنین، در سالهای ۱۳۹۴، ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به ترتیب حدود یک هزار میلیارد تومان، یک هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان و یک هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان سود از محل تفاوت قیمت فروش و بهای تمام شده عاید شرکت سایپا شده است. این شرکت طی نه ماه ابتدایی سال ۱۳۹۷، بیش از پنج هزار میلیارد تومان صرف تولید محصول کرده و در عوض، پنج هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان از ناحیه فروش آنها درآمد به دست آورده است. که موجب شده سودی حدود ۳۰۰ میلیارد تومانی در نیمسال نخست سال جاری از این محل به دست آورند.
زیان شرکت سایپا در شش ماهه اول ناشی از محل تولید نبوده است
این موضوع به وضوح نشان میدهد که زیان شرکت سایپا در شش ماهه اول ناشی از محل تولید نبوده است. اما در سه ماهه منتهی به ۳۰ آذر۹۷ زیان شرکت از محل تولید خود را نشان داده به گونهای که حدود ۹ هزار میلیارد تومان مبلغ بهای تمام شده بوده است و مبلغ فروش حدود ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده که زیان بیش از ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی را از این محل نشان میدهد.
تعداد تولید و فروش به تفکیک نوع خودرو تولیدی در دو شرکت سایپا و ایران خودرو نشان میدهد که تقریباً همه خودروهای تولیدی به فروش رفته و حتی در برخی موارد از ظرفیت تولید مانده از دوره قبل هم به فروش اضافه شده است. همچنین برآورد تولید در سه ماهه پایانی سال ۱۳۹۷ و سه ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۸ نشان میدهد که نمیتوان چندان امیدی به تسویه تعهدات قبلی خودروسازان تا پایان سه ماهه نخست سال ۱۳۹۸ داشت.
مبلغ فروش بیش از بهای تمام شده بوده است
بررسی سود و زیان در دو شرکت ایران خودرو و سایپا به ازای هر خودرو تولیدی بر اساس مبلغ فروش و بهای تمام شده در ۹ ماهه نخست در مقایسه با شش ماهه نخست سال ۱۳۹۷ نشان میدهد در شش ماهه ابتدایی سال جاری، شرکت سایپا به جز در خانواده پراید که به ازای هر خودرو بیش از ۵۰۰ هزار تومان زیان ده بوده است، در بقیه تولیدات مبلغ فروش بیش از بهای تمام شده بوده است.
حتی در خودروی سراتو این اختلاف به بیش از ۲۳ میلیون تومان رسیده است. اما در بررسی صورتهای مالی ۹ ماهه ابتدایی سال جاری این روند به کلی تغییر کرده و در تمامی تولیدات به جز برلیانس مبلغ بهای تمام شده بیش از مبلغ فروش است.
مبلغ فروش در شرکت ایران خودرو در شش ماهه ابتدایی سال جاری، تنها در سه خودروی هایما، سوزوکی و دانگ فنگ، بیش از بهای تمام شده بوده و در بقیه تولیدات مبالغ بهای تمام شده بیش از فروش بوده است. در گروه سمند و دنا به ازای هر خودرو به ترتیب بیش از ۱۰ و ۸ میلیون تومان مبلغ فروش کمتر از بهای تمام شده بوده است. در گروه پژو این زیان برای هر خودرو به حدود ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان میرسد.
در ۹ ماهه ابتدایی سال جاری میزان اختلاف بهای تمام شده و مبلغ فروش بیشتر شده به گونهای که تفاوت بهای تمام شده با مبلغ فروش در گروه پژو و سمند به ترتیب به ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به ازای هر خودرو رسیده است.