AvtoVAZ روسیه و موتورهای پیشنهادی برای تندر ۹۰ سایپا / مشخصات فنی موتورها

AvtoVAZ قرار است تندر ۹۰ را دوباره در ایران زنده کند. این خودروساز روسی را بیشتر با محصولات لادا می‌شناسیم. محصولاتی که خاطراتی خوب از خود در کشورمان بجا نگذاشتند. حال AvtoVAZ که مورد تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفته، ظاهراً قرار است در نبود برندهای اروپایی در ایران، موتورهای Lada را در اختیار سایپا قرار دهد.

بیت ران – محمد فتح‌اللهی – AvtoVAZ مانند ایران خودرو و سایپا یک خودروساز دولتی است. محصولاتی که از درب این کمپانی خارج می‌شد پیش‌تر Zhiguli (ژیگولی)، Oka و اسپوتنیک نام داشت. اما در طول زمان این برندها کنار گذاشته شدند.

خانواده LADA را به عنوان محصول اصلی «آوتوواز» می‌شناسیم. Avto در زبان روسی به معنای اتومبیل است. VAZ نیز مخفف Volzhsky Avtomobilny Zavod است. یعنی کارخانه خودروسازی ولژسکی.

LADA در سه ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۲ تنها ۷۶۴ دستگاه خودرو فروخته است. یعنی در مقیاس بازار خودرو اروپا، لادا اکنون در رده پنجاه و دوم حضور دارد.

معاون وزیر صنعت معدن و تجارت چندی پیش اعلام کرد که سال آینده خودرو تندر۹۰ مجدداً به خطوط تولید باز خواهد گشت. سوال اصلی این بود که تندر۹۰ قرار است با چه موتوری در کشور تولید شود؟

در حاشیه مراسم رونمایی از پیکاپ کارون، معاون وزیر صنعت معدن و تجارت عنوان کرد موتور این خودرو احتمال دارد روسی یا ایرانی باشد.

فرض را بر این بگیریم که قرار نیست تندر۹۰ با موتور ایرانی (احتمالاً خانواده ایران‌خودرو) دوباره زنده شود. از همین رو قرار است موتورهای روسی محتمل برای این خودرو قدیمی رنو را بررسی کنیم.

موتور AvtoVAZ-11182

حجم دقیق این قوای محرکه روسی، ۱۵۹۶ سی‌سی است. AvtoVAZ -11182 قادر است ۹۰ اسب بخار نیرو در ۵۰۰۰ دور در دقیقه تولید کند. گشتاور اعلام شده برای این موتور ۸ سوپاپ نیز ۱۴۳ نیوتن‌متر است که در دور ۳۸۰۰ در دسترس راننده قرار می‌گیرد.

این قوای محرکه، نسخه به روز شده VAZ-11189 است. موتور قبلی می‌توانست ۸۷ اسب بخار نیرو و ۱۴۰ نیوتن‌متر گشتاور تولید کند.

AvtoVAZ -11182 دارای نسبت تراکم ۱۰/۵ به یک است. این موتور تنفس طبیعی براساس اعلام AvtoVAZ در دور موتور ۱۰۰۰ دور در دقیقه می‌تواند گشتاور ۱۱۲ نیوتن‌متری داشته باشد.

این قوای محرکه اکنون تنها در lada granta دیده می‌شود. اگر تصور دارید گرانتا خودرو به روزی است باید گفت که سخت در اشتباهید!

این خودرو روسی در سال جاری میلادی بدون ایربگ و ترمز ABS به بازار عرضه می‌شود. از آنجایی که تحریم‌های جامعه جهانی علیه روسیه هنوز تبدیل به فرصت نشده، موتور AvtoVAZ -11182 در این خودرو بدون کمپرسور کولر کار می‌کند.

چرا که این کمپرسور کولر که توسط کره‌ای‌ها (عمدتاً پاناسونیک) تأمین می‌شد، به دلیل تحریم دیگر به دست روس‌ها نمی‌رسد. موتور AvtoVAZ -11182 برای روشن شدن مانند بسیاری از خودروهای دنده‌ای در این دوران نیاز به کلاچ‌گیری دارد.

این قوای محرکه فاقد زنجیر تایم است. AvtoVAZ حداقل زمان تعویض این تسمه را پس از پیمایش ۱۶۰ هزار کیلومتری عنوان کرده است. اما بسیاری از روس‌ها باور دارند در ۱۰۰/۰۰۰ کیلومتر باید این تسمه را تعویض کرد.

رفتار این موتور AvtoVAZ مانند موتورهای دیزل است. ۸۰% از نیروی قوای محرکه در هزار دور ابتدایی در دسترس راننده خواهد بود. از همین رو، این موتور را بیشتر برای خودروهای تاکسی که مدام در جریان ترافیک روزانه هستند، مناسب می‌دانند. آوتوواز تأکید دارد که این موتور با بنزینی که اکتان آن ۹۲ باشد سازگاری دارد.

موتور AvtoVAZ -11182 و مسیر تکامل

از آنجایی که احتمالاً این موتور گزینه نهایی برای استفاده در تندر۹۰ خواهد بود، بهتر است جزئیات بیشتری درباره آن بدانیم. همانطور که متوجه شدیم، موتور 11189 مدل تکامل یافته یک قوای محرکه قدیمی است.

این موتور در سال ۲۰۱۱ یک تغییر مهم را تجربه کرد. پیستون‌ها و شاتون‌های Federal Mogul آمریکا که سبک‌تر از نمونه‌های قبلی بودند، در این قوای محرکه دیده شدند.

اما شرایط بحرانی امروز روسیه، این امتیاز را از آوتوواز گرفت. اکنون این پیستون‌ها و شاتون‌ها ساخت روسیه است. شرکت Motordetal وظیفه ساخت این اجزاء را برعهده دارد.

یکی از ایرادات اصلی این موتور در طول زمان، نشتی بخار روغن از درب سوپاپ آن بود. از همین رو AvtoVAZ ارتفاع درب سوپاپ را بالاتر برد و بجای دو پیچ با ۶ پیچ آن را به سرسیلندر وصل کرد.

برای کارایی بهتر موتور، شمع‌های آن از نمونه‌های ۱۴ میلیمتری به ۱۲ میلیمتری تغییر یافت. همین موضوع باعث شد تا هزینه نگهداری از این موتور قدری بالاتر برود. چرا که شمع‌های ۱۲ میلیمتری قیمت بالاتری از مدل قبلی دارند.

از آنجایی که روسیه کشور سردسیری است، تغییراتی نیز در طراحی و ساخت پیستون‌ها انجام شد. به این جهت که موتور در دمای پایین بهتر استارت بخورد و استهلاک کمتری داشته باشد.

موتور AvtoVAZ-21129

دومین قوای محرکه محتمل برای تندر ۹۰، موتور AvtoVAZ-21129 است. این موتور نیز همانند نمونه 11182 دارای حجمی برابر با ۱۵۹۶ سی‌سی است.

این موتور تنفس طبیعی می‌تواند توانی برابر با ۱۰۶ اسب بخار در ۵۵۰۰ دور در دقیقه داشته باشد. گشتاور اعلام شده برای آن نیز ۱۴۸ نیوتن‌متر است که در دور ۴۲۰۰ بدست می‌آید.

موتور AvtoVAZ 21129 قبلاً در خودروهایی چون لادا ایکس ری، وستا و لارگوس نصب می‌شد. اما به دلیل آنکه میزان داخلی سازی آن در روسیه اندک است، فعلاً از چرخه تولید خارج شده است.

این موتور هم مانند VAZ-11182 دارای نسبت تراکم ۱۰/۵ به یک است. بنزین سازگار با این قوای محرکه نیز می‌بایست حداقل اکتان ۹۲ را دارا باشد.

قطر پیستون‌های این موتور چهار سیلندر ۸۲ میلیمتر است. کورس این پیستون‌ها نیز ۷۵.۶ میلیمتر اعلام شده است. نکته قابل توجه درباره موتور VAZ-21129، هماهنگی آن با گیربکس‌های مختلف است.

این قوای محرکه می‌تواند با گیربکس فرانسوی دستی رنو و گیربکس‌های دستی و اتوماتیک VAZ هماهنگ باشد. در زمینه مصرف سوخت این موتور نیز بهتر است لادا وستا را مثال قرار بدهیم.

مدل وستا با بهره‌گیری از این موتور در هر صد کیلومتر ۶/۹ کیلومتر بنزین مصرف می‌کند. لادا مصرف شهری این خودرو را ۹/۳ لیتر و جاده آن را ۵/۵ لیتر اعلام کرده است.

موتور AvtoVAZ-21179

سومین قوای محرکه محتمل برای تندر ۹۰، موتور VAZ-21179 است. همانند دو نمونه قبلی، این موتور نیز تنفس طبیعی است. VAZ-21179 دارای حجم موتور ۱/۸ لیتری است. ۱۲۲ اسب بخار در ۶۰۰۰ دور در دقیقه حاصل کارکرد این موتور چهار سیلندر است.

گشتاور خروجی این موتور به ۱۷۰ نیوتن‌متر در ۳۷۵۰ دور در دقیقه می‌رسد. نسبت تراکم این قوای محرکه در مقایسه با دو موتور قبلی پایین‌تر بوده و به رقم ۱۰/۳ به یک می‌رسد.

وزن خالص موتور VAZ-21179 برابر با ۱۰۹/۷ کیلوگرم است و بنزین سازگار با این قوای محرکه می‌بایست دارای اکتان ۹۵ باشد. قوای محرکه VAZ-21179 مثل نمونه 21129 ظاهراً از چرخه تولید خارج شده است. از همین رو، احتمال آنکه موتور AvtoVAZ -11182 گزینه نهایی برای استفاده در تندر ۹۰ باشد بیش از دو موتور دیگر است.

حقیقت این است که تندر ۹۰ خودروی زیبایی نبود. بسیاری از خریداران این خودرو، آن را به دلیل موتور و گیربکس بسیار خوب آن خریداری می‌کردند.

اما اگر تندر ۹۰ با موتور AvtoVAZ به بازار راه پیدا کند، باز هم مورد توجه خریداران قرار خواهد گرفت؟ اگر بخواهیم واقع گرا باشیم باید عنوان کرد که تندر ۹۰ با موتور روسی مشتریان بسیاری خواهد داشت. به شرط آنکه قیمت این خودرو بسیار منطقی بوده و فراوانی آن در بازار بسیار زیاد باشد.

باید توجه داشت که وضعیت تندر ۹۰ با موتور روسی حتی از پژو RD هم می‌تواند در ایران حادتر باشد. RD خودرویی بود که حداقل ظاهر پژو را داشت. اما موتور و گیربکس آن را می‌توان در یک کلام فاجعه نامید.

بسیاری هنوز هم با شنیدن نام RD، صدای زوزه دیفرانسیل این خودرو را به یاد می‌آورند. اما چرا تندر ۹۰ وضعیت بدتری دارد؟ به دلیل آنکه حال نه تنها ظاهر زیبایی ندارد، بلکه موتور روسی آن نیز احتمالاً به اندازه رنو کارآمد نخواهد بود.

AvtoVAZ تا پیش از بحرانی شدن شرایط روسیه هم به برندهای بین‌المللی برای بقای خود نیاز داشت. امروز شرایط برای این خودروساز روسی بحرانی‌تر از گذشته است.

اگر در گذشته موتورهای مناسبی به لطف مشارکت خارجی در آوتوواز تولید می‌شد، امروز شرایط کاملاً متفاوت است. قطعاً به مرور زمان شرایط تأمین مواد اولیه و تولید قطعات در آن کشور نیز بحرانی خواهد شد.

از این موضوع می‌توان یک نتیجه گرفت. تولید یک خودرو قدیمی با موتور تولید شده در یک کشور تحریم‌زده دیگر احتمالاً سناریو صد درصد موفقی نخواهد بود.

نکته‌ای که حتماً باید به آن اشاره کرد، هماهنگی موتورهای روسی با گیربکس‌ ایرانی سایپا است. موتورهای روسی AvtoVAZ کاملاً با گیربکس 5F18 سایپا که کپی نمونه JHQ رنو است هماهنگی دارد.

بنابراین اگر از این موتورها برای احیاء تندر۹۰ استفاده نشود، احتمالاً گزینه‌های مناسبی برای موتور شاهین خواهند بود. سایپا شاهین از دو سال پیش تاکنون از گیربکس 5F18 استفاده می‌کند.

بیشتر بخوانید:

وزارت صمت وعده داد: تولید خودرو ۲۰۰ میلیونی و موتورسیکلت برقی با باطری Swap

فونیکس اومودا۵ مدیران خودرو و فروش ناامیدکننده در ماه اول (مشخصات فنی + آپشن‌ها)

پاسخ به ابهامات واردات خودرو لادا روسیه / پای گروه بهمن در میان است؟