مشکل خودروهای تکمیل نشده در انبار خودروسازان چیست؟ راه کاهش قیمت خودرو در بازار آزاد چیست؟ سود واقعی خودروسازان در گذشته چقدر بوده است؟ پاسخ به این پرسش ها را در این گفت و گو بخوانید.
بیت ران – مجتبی اسماعیلی: دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران خودرو و سایپا شصت و پنج هزار میلیارد تومان به قطعه سازان بدهکارند. همچنین این دو شرکت تا پایان سال 99 هشتاد و پنج هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشته اند. خودروسازان در دام دولت گرفتار شده اند. اما این دام چیست؟
محمدرضا نجفی منش رییس هیات مدیره صنایع همگن قطعه سازی به بیت ران گفت: ” ما حدود 1200 قطعه ساز خودرو در کشور داریم که 400 واحد از آن ها تعطیل یا نیمه تعطیل شده اند و مابقی هم در زیان دهی کامل و خطر تعطیلی هستند.”
طبق آخرین گزارش وضعیت قطعه سازی کشور که در اختیار بیت ران قرار گرفته است، ایران خودرو و سایپا مجموعا شصت و پنج هزار میلیارد تومان به صنعت قطعه سازی (شبکه تامین) بدهی دارند.
خودروسازان مدام می گویند در حال زیان دیدن هستند، اما از طرفی خودرو هر روز گران تر می شود و عموم مردم زیان ده بودن این دو خودرو ساز را باور ندارند.
اما آیا واقعا خودروسازان ضرر ده هستند؟ این زیان دهی از چه زمانی آغاز شد و دلایل آن چیست؟ در ادامه محمدرضا نجفی منش به پرسش هایی در این زمینه پاسخ می دهد.
بیت ران: سهام دولت در دو خودروسازی بزرگ کشور چقدر است؟
نجفی منش: “مجموع سهام دولت سایپا و ایران خودرو هفت تا هشت درصد است و باید اندازه همین سهام در امور شرکت ها دخالت کند، اما اینگونه نیست. قیمت گذاری دستوری خودرو توسط دولت و انتصاب مدیران عاملی که فقط مجری این دستورات هستند باعث بروز این مشکلات شده است.
مدیران دولتی به فکر کیفیت و تنوع تولید نیستند و تنها باید پاسخگوی دولت باشند.“
بیت ران: چند درصد از یک خودرو توسط قطعه سازان داخلی تامین می شود؟
نجفی منش: ” معمولا پانزده درصد قطعات یک خودرو که شامل قطعات بدنه، رنگ و … می شوند توسط خودروساز ساخته می شوند. شصت درصد قطعات توسط صنایع قطعه سازی داخلی (شبکه تامین) تامین می شوند و مابقی وارداتی هستند.”
این اعداد نشانگر آن است که دو خودروساز بزرگ ایرانی حدود بیست و پنج درصد از قطعات خودروهای تولیدی خود را از خارج کشور وارد می کنند و همچنین بیان گر نیاز بسیار زیاد آن ها به صنایع قطعه سازی داخلی (شبکه تامین) است.
بیت ران: سود واقعی خودروسازان در سال های گذشته چقدر بوده است؟
در سالیان گذشته اخباری مبنی بر سودهای چند صد درصدی خودروسازان داخلی مطرح بود.
هیچ گاه گزارشی درباره سود واقعی خودروسازان ارایه نشد و همین امر سبب دامن زدن بیشتر به شایعات شد.
اما یک راه ساده و واقعی برای بررسی آن وجود دارد. برای مثال قیمت پژو 206 تیپ 2 در زمان شروع عرضه در خود فرانسه حدود پانزده هزار یورو بوده است.
قیمت یورو در آن سال ها در ایران حدود هزار تومان بوده، اما قیمت پژو 206 در ایران در سال 1383 سیزده میلیون تومان بوده است.
می توان نتیجه گرفت که ایران خودرو در آن زمان سود چندان زیادی روی خودروهای تولیدی به روز نمی کرده است و سود اصلی را از خودروهای تاریخ مصرف گذشته مانند پیکان و پژو 405 می برده است.
اما باز هم احتمالا سود آن ها چند صد درصد نبوده است.
اشتباهات متعدد خودروسازان در طول این سال ها هم یکی از عوامل این ابر بدهی است.
راه اندازی سایت های مختلف تولید خودرو از سوی این دو خودرو ساز در کشورهای خارجی بدون شناخت بازار هدف باعث شد خودروهای تولیدی روی دست خودروسازان بماند و سایت های تولیدی که با هزینه های بسیار گزافی ساخته شده بودند، هم تعطیل شدند.
این نوع بریز و بپاش های غیر منطقی در دوران به اصطلاح طلایی خودروسازان هرگز جبران نشد و مبالغ هنگفتی را از جیب آن ها خارج کرد.
بیت ران: زیان دهی ایران خودرو و سایپا از چه زمانی آغاز شد؟
نجفی منش: ” دو خودروساز بزرگ کشور تا سال 1390 سود ده بودند و یک ماهه با قطعه سازان تسویه حساب می کردند.
اما یک روز آقایی آمد و گفت پراید کیلویی چند؟ با همین جمله کنترل قیمت خودرو آغاز شد و مبحث قیمت گذاری دستوری برای اولین بار مطرح شد.
قیمت گذاری دستوری به این معناست که دولت صرف نظر از بهای قیمت تمام شده خودرو برای خودروساز قیمتی را تعیین می کرد و خودروسازان باید با همین قیمت ها خودرو را می فروختند.
این در حالی است که دولت باید ضرر خودروساز را به صورت یارانه جبران می کرد، اما این کار را نکرد و زیان انباشته خودروسازان آغاز شد.”
در آن سال ها دولت سهام بیشتری از شرکت های خودروسازی را در اختیار داشت و خودروسازان در دام دولت گرفتار شدند.
این روند تا کنون ادامه داشته است و خودروسازان همچنان تحت نظر دولت هستند و باید از آن اطاعت کنند در حالی که دولت با سهام اندکش در این شرکت ها تنها باعث ایجاد این ابر بدهی خودروسازان شده است و فقط نظاره گر است و امر و نهی می کند.
بیت ران: در حال حاضر مشکل خودروهای تکمیل نشده در انبار خودروسازان چیست و چقدر از آن مربوط به شبکه تامین است؟
نجفی منش: ” در حال حاضر نواقص خودروهای مانده در انبار خودروسازان مربوط به شبکه تامین داخلی نیست. شبکه تامین داخلی با توجه به طلب های بسیار زیاد از خودروسازان همواره قطعات را به دست خودروسازان رسانده است. اما مشکل خودروهای ناقص دو بخش است.
یک بخش مربوط به قطعات وارد شده ای است که در گمرک مانده و به دلایلی ترخیص نمی شوند.
بخش دوم هم مربوط به قطعات الکترونیکی وارداتی است که قیمت آن ها در بازار جهانی چندین برابر شده است و تحریم ها نیز جلوی ورود برخی از آن ها را گرفته اند.”
بیت ران – راه چاره برای این مشکلات چیست؟
نجفی منش: ” تنها راه نجات این صنعت عدم دخالت دولت در آن و آزاد سازی قیمت خودرو است.
با این کار قیمت خودرو در بازار آزاد کاهش پیدا می کند و قیمت کارخانه بالاتر می رود و ممکن است از این بحران نجات پیدا کنیم.”
بیشتر بخوانید:
