روغن گیربکس اتوماتیک و دستی + معرفی روغن مناسب خودروهای داخلی و وارداتی

از دست ندهید

اگر سری به تعمیرگاه های گیربکس بزنید می بینید که اغلب خرابی های گیربکس بویژه در مدل اتوماتیک به علت انجام ندادن سرویس های به موقع گیربکس است. به علت آشنا نبودن، اغلب رانندگان با اهمیت روغن گیربکس اتوماتیک و تعویض نکردن آن مجبور به پرداخت هزینه ای سنگین برای تعمیرات می شوند. در این مقاله با ما همراه باشید تا با اهمیت روغن در گیربکس آشنا شوید.

بیت ران – امیرحسین اسماعیل بیگی: گیربکس های اتوماتیک و دستی هر دو به نوعی عملکرد یکسانی دارند.

این روغن به ما اجازه تعویض دنده برای کنترل خودرو متناسب با نیازمان را می دهد.

اما چیزی که باعث اختلاف این دو گیربکس می ­شود، نوع فرآیند انتقال قدرت و نوع و عملکرد روغن دنده موجود در گیربکس است.

روغن در گیربکس اتوماتیک نقش بسیار حیاتی تر و حساس تری نسبت به گیربکس دستی دارد.

روغن گیربکس اتوماتیک (Automatic Transmission Fluid)

روغن گیربکس اتوماتیک فقط برای جعبه دنده های اتوماتیک مورد استفاده قرار می گیرد و به ATF مشهور است.

این روغن به طور ویژه برای انواع گیربکس اتوماتیک ساخته می شود و با روغن مورد استفاده در گیربکس های دستی معمولی (واسکازین) کاملاً تفاوت دارد.

روغن گیربکس اتوماتیک به صورت فول سنتتیک است.

یعنی به صورت کاملا آزمایشگاهی تهیه شده است و دارای چندین نوع مواد افزودنی است.

این تفاوت برای آن است که روغن بتواند خاصیت های مورد نظر را برای یک گیربکس اتوماتیک داشته باشد.

برای نمونه روغن گیربکس اتوماتیک باید دارای خواص روانکاری، خنک کاری، ضد زنگ بودن، کف نکردن، اکسیداسیون پایین و… باشد.

میزان غلظت روغن گیربکس اتوماتیک به مراتب کمتر از روغن موتور و روغن گیربکس دستی است.

به طور معمول شاخص گرانروی این روغن‌ ها در حدود 0W-5 یا ۵W-10 است.

برای قابل تشخیص بودن روغن گیربکس اتوماتیک و روغن هیدرولیک در زمان نشتی، معمولا به رنگ قرمز ساخته می شوند. اما روغن های اتوماتیک زرد رنگ نیز وجود دارد.

همچنین جهت شناسایی روی بسته بندی همه روغن های گیربکس اتوماتیک عبارت ATF درج می شود.

در برخی خودروها از روغن گیربکس اتوماتیک برای سیستم هیدرولیک نیز استفاده می شود.

روغن گیربکس اتوماتیک

اهمیت تعویض روغن گیربکس اتوماتیک

در گیربکس اتوماتیک تمام عملیات کلاچ گیری، تعویض دنده ها، خنک کاری و روانکاری فقط با روغن انجام می شود.

فشار روغن در گیربکس های اتوماتیک، همه کاره است.

پس اگر روغن به هر دلیل فشار روغن افت داشته باشد، نمی تواند به درستی کار خود را انجام دهد.

روغن ممکن است خواص خود را به مرور زمان از دست بدهد و اکسید یا سفت شود، که عملکرد گیربکس را مختل می کند.

به همین دلیل برخی شرکت ها گفته اند هر دو سال باید روغن عوض شود، حتی اگر مسافت پیموده شده کم باشد.

روغن مادام العمر (Lifetime) وجود خارجی ندارد

برخی از روغن های گیربکس اتوماتیک به روغن‌ های مادام ‌العمر (Lifetime) معروف هستند.

منظور از روغن مادام العمر این نیست که هیچ‌ زمانی نیاز به تعویض ندارد.

بلکه این روغن ها نسبت به روغن های قدیمی در کیلومترهای بالاتر نیاز به تعویض دارند.

مثلا جدیدترین و بهترین روغن های مادام العمر DEXRON هم در بهترین حالت رانندگی بعد از ۱۵۰ هزار مایل باید تعویض شوند.

یکی دیگر از وظایف روغن گیربکس اتوماتیک خاصیت خنک کنند­گی آن است.

روغن با ایجاد شرایطی باعث انتقال گرما از دنده­ ها شده و مانع از داغ شدن دنده ها و صفحه های در تماس با یکدیگر می ­شود.

روغن گیربکس در اثر ورود ذرات گرد و غبار، ذرات فلزی و گذشت زمان طولانی‌، می تواند سفت شود و حالت لجنی شدن به خود بگیرد.

همچنین در داخل هر گیربکس اتوماتیک از یک فیلتر استفاده شده است.

دلیل استفاده از فیلتر، پالایش روغن گیربکس است و در واقع فیلتر ذرات آلودگی را از درون روغن جدا می کند تا به بهترین شکل عمل کند.

آلودگی بیش از حد روغن باعث خرابی فیلتر و نرسیدن روغن می شود

حال گاهی ممکن است خود فیلتر روغن گیربکس نیز دچار گرفتگی شود.

ممکن است روغن را از خود عبور ندهد یا بسیار کم عبور دهد، که باعث آسیب رساندن به گیربکس می شود.

گرفتگی فیلتر، سفت شدن روغن، از بین رفتن خاصیت روغن و عامل های بسیار دیگری وجود دارد که در اثر تعویض نکردن روغن و فیلتر روغن ممکن است به وجود بیاید.

همین عوامل موجب اختلال در عملکرد مانند تقه زدن، دیر دنده عوض کردن، دیر راه افتادن خودرو پس از تعویض دنده و داغ شدن صفحه های داخلی گیربکس می شود.

همه اینها باعث سوختن باندهای ترمز و کلاچ های داخلی گیربکس شده یا باعث شکسته شدن دنده ها می شود.

درضمن در برخی خودروها فیلتر در مکانی نصب شده است که باید تمام گیربکس باز شود تا بتوان آن را عوض کرد.

پس باید تعویض روغن کاملا به موقع باشد تا از کثیفی و خرابی فیلتر جلوگیری شود.

به همین خاطر تعویض به موقع روغن گیربکس و فیلتر آن امری حیاتی است.

در مواقعی که گیربکس به درستی عمل نمی کند، لازم است که صاحب خودرو هرچه سریعتر اقدام به تعویض روغن گیربکس کرده و برای این کار به یک تعمیرگاه ماشین مراجعه کند.

طبقه بندی و استانداردهای روغن گیربکس اتوماتیک

تنوع گیربکس های اتوماتیک زیاد است و سه مدل هیدرولیکی، دوکلاچه (DCT) و ضریب پیوسته (CVT) مرسوم ترین مدل ها در ایران هستند.

تنوع جعبه دنده های اتوماتیک و ساختارهای متفاوت هر کدام باعث می شود هر مدل گیربکس نیاز به روغن ویژه خود را داشته باشد.

شرکت های سازنده گیربکس های اتوماتیک متناسب با ساختار گیربکس خود، روغن های گوناگونی را توسعه داده اند.

تمامی روغن ها بر اساس استانداردهای کیفی API و SAE ساخته می شوند.

اما متاسفانه برخی، نام های DEXRON و MERCON را به نام استاندارد معرفی می کنند.

شرکت جنرال موتور تا سال ۱۹۶۷ با نام های متفرقه روغن گیربکس اتوماتیک خود را می ساخت.

از آن سال به بعد نام تجاری DEXRON را برای روغن های اتوماتیک انتخاب کرد.

از سال ۱۹۶۷ تا کنون چندین نسل روغن با این نام با تکنولوژی های متفاوت ساخته شده است.

بسیاری از کارخانه ‌های اروپایی و آسیایی هم از همین روغن ها برای گیربکس های اتوماتیک خود استفاده ‌می‌کنند.

روغن های DEXRON III و DEXRON VI و DEXRON HP بیشترین استفاده را در خانواده DEXRON دارند.

روغن گیربکس اتوماتیک MERCON

نام تجاری MERCON نیز توسط خودروسازی فورد در سال ۱۹۸۷ در رقابت با جنرال موتور ساخته شد.

گیربکس های اتوماتیک ساخته شده شرکت فورد، از روغن های MERCON استفاده می کنند.

البته خودروسازی فورد قبلا استاندارد Type F را برای گیربکس های اتوماتیک معرفی کرده است.

لازم به ذکر است که روغن Type F با MERCON سازگار نیست.

زمان مناسب تعویض روغن دنده اتوماتیک

یکی از موارد مهمی که هر راننده باید به آن توجه کند، بررسی میزان و وضعیت روغن گیربگس اتوماتیک است.

در مورد زمان مناسب تعویض روغن گیربکس اتوماتیک توصیه های متفاوتی وجود دارد.

اگر به دفترچه راهنمای خودرو خود مراجعه کنید ممکن است زمان مشخصی برای تعویض روغن مشاهده کنید و در بعضی خودروها هیچ زمانی پیدا نمی کنید.

اغلب خودروساز‌ان زمانی برای تعویض روغن گیربکس مشخص نکرده‌اند و فقط به بررسی دوره ‌ای آن در کیلومترهای مشخصی اشاره کرده اند.

در اکثر خودروها گیج یا چشمی ای برای چک کردن سطح و کیفیت روغن وجود دارد.

بهتر است با هر بار عوض کردن روغن موتور، روغن گیربکس هم توسط سرویس کار چک شود.

اگر خودتان می خواهید روغن گیربکس را چک کنید، برای اطلاع از نحوه چک کردن به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.

 رنگ روغن گیربکس اتوماتیک
رنگ روغن گیربکس اتوماتیک در کیلومتر های متفاوت

در دفترچه راهنمای خودرو ۲۰۷ اتوماتیک که گیربکس AL4 روی آن نصب شده است گفته شده بازدید سطح روغن گیربکس اتوماتیک را در هر ۶ هزار کیلومتر انجام دهید.

همچنین تعویض کامل آن در ۶۰ هزار کیلومتر توصیه شده است.

اما در دفترچه خودرو سوزوکی گرند ویتارا اشاره ای به زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک نشده است.

باید به این موضوع توجه کرد که بررسی، فقط برای زمانی است که خودرو تحت شرایط عادی کار کند.

اگر خودرو تحت فشارهای زیاد و شرایط سخت کار کند، حتما باید روغن گیربگس طبق کیلومتر مشخصِ تعویض شود.

زمان تعویض روغن در هر خودرو به شدت به نحوه رانندگی و شرایط محیطی که در آن رانندگی می کنید، بستگی دارد.

میزان کیلومتر برای دوره بازدید و تعویض روغن گیربکس اتوماتیک در محصولات هیوندای و کیا را در عکس های پایین تر می توانید مشاهده کنید.

رانندگی در شرایط سخت چه ویزگی هایی دارد؟

شرکت جنرال موتور رانندگی تحت شرایط سخت را اینگونه توصیف می‌کند:

رانندگی در آب و هوای بسیار گرم

رانندگی مداوم در ترافیک

رانندگی مکرر در مسافت های کوتاه

رانندگی در شرایط گرد و خاک و محیط های خاکی

رانندگی در مناطق کوهستانی

رانندگی با سرعت و تحت فشار بالا

اگر تحت شرایط بالا رانندگی می کنید، الزما باید روغن گیربکس را تعویض کنید و این امر در مسافت های ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر باید انجام شود.

زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک
نمودار سمت چپ میزان دوام روغن برحسب مایل در شرایط رانندگی نرمال و نمودار سمت راست میزان دوام روغن برحسب مایل در شرایط سخت

تعیین روغن گیربکس اتوماتیک مناسب برای هر خودرو

روغن گیربکس استفاده ‌شده در خودروهای تولید ‌شده توسط کشورهای مختلف متفاوت است و باعث می ‌شود تولیدات هر کشوری از استاندارد ویژه خود استفاده کند.

با توجه به اهمیت بسیار زیاد روغن در گیربکس های اتوماتیک، باید در انتخاب روغن گیربکس دقت شود؛ زیرا، روغن اشتباه یا تقلبی موجب خسارت های سنگینی به گیربکس خودرو می شود.

مانند سایر مایعات مورد استفاده در خودرو، برای دانستن بهترین نوع روغن گیربکس اتوماتیک و مقدار آن باید حتما به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه شود.

هر شرکت متناسب با ساختار گیربکس نوع خاصی از روغن را معرفی کرده است.

برای نمونه شرکت جنرال موتور خانواده روغن DEXRON را برای گیربکس های خود تولید می کند و یا شرکت فورد از خانواده MERCON استفاده می کند.

تویوتا از خانواده روغن گیربکس (Type T, T-II or T-IV) و (Toyota Type WS) در بیشتر گیربگس‌ های اتوماتیک استفاده می‌ کند.

هرچند که الزاما اینطور نیست و ممکن است هر شرکت از روغن های متفاوتی از شرکت های مختلف استفاده کند.

گیربکس AL4 یکی از متداولترین گیربکس اتوماتیک های ایران است

AL4 روی محصولات شرکت رنو و پژو مانند پژو ۲۰۶، پژو ۲۰۷، پژو پارس اتوماتیک، تندر ۹۰ اتوماتیک و برخی رنو ساندروها نصب شده است.

روغن توصیه شده برای این گیربکس از نوع ESSO 4HP20 و برای نسخه های جدیدتر این گیربکس نوع ESSO 9730AE است.

اسو یک نام تجاری برای شرکت آمریکایی اکسان موبیل امریکاست.

البته به دلیل وجود بسیار زیاد روغن تقلبی با این برند در بازار، توصیه می شود از برندهای دیگر با مشخصات همین روغن استفاده شود.

در دفترچه راهنمای خودرو آریو با گیربکس اتوماتیک (Z300) روغن Diamond ATF SP-III یا Sk ATF SP-III توصیه شده است.

در مورد سیستم گیربکس هیوندای و کیا از ATF SP3 و SP4 استفاده می‌ شود.

جدول مشخصات روغن گیربکس
جدول مشخصات روغن گیربکس محصولات هیوندای
جدول مشخصات روغن گیربکس
جدول مشخصات روغن گیربکس محصولات کیا

تویوتا و لکسوس‌ از روغن ‌گیربکس ‌های با استاندارد ATF-WS و ATF-T4 استفاده می ‌کنند.

میتسوبیشی ‌های وارداتی به کشور نیز بیشتر از سه استاندارد ATF-J3، SP4 و SP3 تبعیت می‌ کنند.

در مورد گیربکس سیستم ‌های آمریکایی می‌توان گفت که بیشتر از گروه DEXRON و MERCON استفاده می‌کنند.

مرسدس ‌بنزهای سواری نیز روغن گیربکس ویژه خود را دارند که به MB معروفند.

روغن توصیه شده برای خودرو دنا پلاس توربو اتوماتیک که از گیربکس ۶ دنده شرکت DAE استفاده می کند، DAE ATF-1 و حجم کل روغن ۶ لیتر است.

نوع روغن گیربکس اتوماتیک
جدول مشخصات روغن گیربکس محصولات ایران خودرو (حجم گفته شده در جدول براساس مقدار تخلیه شده در حالت تخلیه دستی است)

روغن مناسب برای گیربکس های CVT و کلاچ دوبل (DCT):

گیربکس دوبل کلاچ و CVT ساختاری متفاوت از گیربکس های قبلی که بررسی شد، دارند.

بنابراین از روغن های متفاوتی نیز استفاده می کنند.

در گیربکس های CVT یا انتقال قدرت پیوسته، نسبت‌ قدرت و گشتاور توسط یک تسمه فولادی بسیار‌ قوی و دو پولی متحرک‌، بدون داشتن چرخ دنده و شفت تغییر می‌‌کند.

انتقال صحیح، بی‌عیب و کم ‌استهلاک نیرو در این گیربکس مستلزم استفاده از روغن‌ های ویژه‌ای است.

روی بسته بندی روغن های ویژه این گیربکس حتما عبارت CVT درج شده است.

استفاده روغن اشتباه یا تقلبی در گیربکس CVT باعث خرابی یا از کار افتادن آن می شود.

در دفترچه راهنما خودرو کوییک که از گیربکس CVT شرکت پانچ استفاده می کند، چنین نوشته شده است:

” روغن جعبه دنده CVT باید در هر ۶۰ هزار کیلومتر رانندگی و یا بعد از دو سال (هرکدام زودتر اتفاق بیافتد) تعویض شود. ”

به همراه روغن، باید فیلتر روغن و واشر فلزی کارتل روغن نیز تعویض شوند.

همچنین پیشنهاد می شود در هر ۳۰ هزار کیلومتر، سطح و رنگ روغن جعبه دنده اتوماتیک بررسی شود.

در صورتیکه سطح روغن از حد مجاز پایین تر است، به آن اضافه شود.

هوندا‌ ژاپن پس از سال ۲۰۱۰ فقط از سیستم انتقال قدرت CVT استفاده کرده است.

بنابراین باید از روغن گیربکس‌ های با استاندارد CVT-Z1 ‌یا DW-1  استفاده کرد.

انواع وارداتی نیسان درصورتی ‌که از سیستم CVT استفاده نکرده باشند، با روغن‌ گیربکس ‌های استاندارد NS-2 کار می ‌کنند.

تمام‌ مزداهای موجود درصورتی ‌که از گیربکس CVT استفاده نکرده باشند، با روغن‌ های سری FZ و NR-5 کار می ‌کنند.

موارد مصرف روغن دنده CVT:

– نیسان ( مورانو، قشقایی، آلتیما، تینا و تمام مدل های نیسان با گیربکس CVT)

– BMW ( مدل MINI COOPER و تمام مدل های با گیربکس CVT)

– رنو (کولئوس و تمام مدل های رنو با گیربکس CVT)

– چری (تیگو، تیگو۵) لیفان X50 و MVM X33 NEW

– هوندا ( مدل سیسویم و مدل های با گیربکس CVT)

– تویوتا ( مدل های تویوتا، یاریس، کمری)

– لکسوس ( مدل های CT,ES,GS,RX,LS)

– سوزوکی (کیزاشی و SX4)

– خودروهای با گیربکس CVT با برندهای سوبارو، فورد، میتسوبیشی، پروتون،  مرسدس بنز

در مورد گیربکس های دوکلاچه نیز روی بسته بندی روغن های ویژه این گیربکس حتما عبارت DCT درج می شود.

از روغن های دیگر نباید استفاده شود.

CVT AND DCT روغن گیربکس
روغن های CVT و DCT که بر روی آن ها نوشته شده است

تعویض با تخلیه یا دستگاه ساکشن:

در مورد نحوه تعویض روغن گیربکس بحث های زیادی وجود دارد که کدام روش بهتر است.

تعویض روغن گیربکس های اتوماتیک به دو روش زیر مقدور است:

۱- تخلیه روغن از طریق پیچ تخلیه گیربکس:

در این روش، پس از باز کردن پیچ تخلیه و پیچ گیج، حدودا نصف حجم روغن تخلیه می شود.

امکان تخلیه کامل در این روش وجود ندارد.

دقیقا به همان میزان که تخلیه شده است، باید روغن تازه اضافه کرد.

روغن تازه و باقی مانده روغن قدیمی مخلوط  می شوند، اما در مجموع کیفیت این مخلوط بهتر از پیش خواهد بود.

در صورت تعویض روغن گیربکس با این روش، خودرو می تواند ۲۵ تا ۳۰ هزار کیلومتر مسافت طی کند.

که البته این بستگی به شرایط رانندگی دارد (در ترافیک سنگین شهر تا ۲۰ هزار کیلومتر کاهش می یابد).

این روش توصیه نمی شود؛ زیرا آلودگی در روغن کاهش پیدا می کند، اما همچنان روغن کیفیت مطلوب را ندارد و در کیلومتر های پایین نیز باید تعویض شود.

۲- تخلیه روغن از طریق دستگاه ساکشن:

در این روش با استفاده از دستگاه ساکشن، بیشترین مقدار روغن گیربکس تخلیه می شود.

اما همچنان حدود یک لیتر روغن موجود در مبدل گشتاور قابل تخلیه نیست.

و خود دستگاه با مقداری روغن تازه گیربکس را شست و شو می دهد.

این روش از روش قبلی بهتر است، اما خودروسازی ها سفارشی بر این موضوع نکرده اند.

دستگاه تعویض روغن گیربکس اتومات
دستگاه تعویض روغن گیربکس اتوماتیک

توصیه های مهم

حتما روغن گیربکس را به طور مرتب در هر ۶ تا ۱۰ هزار کیلومتر بررسی کنید.

با شناخت خودتان از میزان فشاری که به خودرو در هنگام رانندگی می آورید، بین ۴۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر روغن را تعویض کنید.

ولی توصیه می شود در صورت امکان تعویض روغن در کیلومترهای پایین تر انجام شود.

زیرا هزینه تعویض روغن نسبت به آسیبی که به گیربکس می تواند وارد کند ناچیز است.

برخی شرکت های خودروسازی و اتو سرویس ها توصیه می کنند که روغن را سر ریز کنید چون به صورت کامل قابل تعویض نیست.

اما حتما سعی کنید، تعویض را با دستگاه های اتوماتیک انجام دهید که تقریبا کامل روغن را تعویض می کنند.

اگر گیربکس، فیلتر قابل تعویض دارد حتما با تعویض روغن، فیلتر نیز عوض شود.

حتما سعی کنید از روغن مرغوب و صلی استفاده کنید، امروزه در بازار روغن های تقلبی با آرم و برندهای معتبر بسیار زیاد شده اند.

در صورت دیدن موارد زیر سریعا به تعمیرگاه مراجعه کنید

شنیدن صدای زوزه در هنگام تعویض دنده

تعوض سخت دنده ‌ها

جا نرفتن صحیح دنده به خاطر وجود آلودگی

تاخیر در حرکت حتی بعد از تعویض دنده

تقه زدن گیربکس در هنگام تعویض دنده

روغن گیربکس دستی(Manual Transmission Fluid)

روغن گیربکس دستی برای جعبه دنده های دستی و دیفرانسیل ها مورد استفاده قرار می گیرد و به MTF مشهور است.

میزان غلظت روغن گیربکس دستی به مراتب بیشتر از روغن موتور و روغن گیربکس اتوماتیک است تا حدی که برخی به روغن گیربکس واسکازین می گویند.

روغن گیربکس های دستی به خاطر درگیر شدن زیاد و شدید چرخ دنده­ ها غلظت بیشتری دارند.

وظیفه روغن در گیربکس دستی روانکاری، تسهیل تعویض دنده و خنک کاری است.

و از نظر دسته بندی و استاندارد مشابه روغن موتور هستند.

استاندارد گرانروی روغن گیربکس های دستی

طبقه بندی روغن های گیربکس دستی براساس گرانروی یا ویسکوزیته همانند روغن موتور است.

و استانداردهای متعددی همچون SAE، ISO، MIL وجود دارد.

در ایران معمولا استاندارد انجمن مهندسی خودرو SAE استفاده می شود.

از نظر SAE درجه گرانروی روغن گیربکس دستی برای خودروهای سواری معمولا بین ۷۰ تا ۹۰ است.

مثلا ۷۵W80 یا ۷۵W90، که برای دماهای پایین (زمستان) مانند روغن SAE 75W و برای دماهای بالا مانند روغن SAE 90W است.

استاندارد سطح کیفی روغن گیربکس های دستی

یکی از ویژگی های مهم روغن گیربکس دستی ظرفیت فشار پذیری (EP) است.

استاندارد API توسط انیستیتو نفت آمریکا به منظور تفاوت بین روغن های گیربکس دستی خودرو با سطوح مختلف خواص فشار پذیری (EP) تدوین شده است.

روغن گیربکس دستی از نظر کیفیت به هفت سطح کیفی زیر تقسیم می شود.

API روغن گیربکس
استاندارد API برای روغن های گیربکس دستی

معمولا اکثر خودروهای رایج با گیربکس دستی از روغن با سطوح کیفی API GL-4 یا API GL-5 استفاده می کنند.

برای انتخاب روغن گیربکس دستی مناسب هر خودرو می بایست به دفترچه خودرو مراجعه کنید.

گرانروی، سطح کیفی و میزان توصیه شده برای روغن دنده دستی مشخص شده است.

چرا و چه زمانی روغن گیربکس دستی باید تعویض شود؟

مشکل اصلی در گیربکس دستی، پایین آمدن کیفیت روغن، سوختن یا بخار شدن آن نیست، بلکه آلودگی روغن گیربکس است.

براده ها و ذرات ریز فلز که ناشی از درگیری چرخ دنده ها با یکدیگر و تعویض دنده ها است، موجب آلودگی روغن گیربکس می شوند.

کاهش روانکاری و آلودگی روغن به ذرات فلز می تواند به گیربکس آسیب برساند.

روان کار کردن گیربکس هم نتیجه تعویض به موقع روغن است.

به طور کلی کیلومتر و زمان دقیق تعویض روغن گیربکس به نوع گیربکس دستی خودرو بستگی دارد.

البته به دلایل مختلف در مورد زمان مناسب تعویض روغن گیربکس دستی توصیه های متنوعی وجود دارد.

زمان تعویض روغن گیربکس دستی در محصولات ایران خودرو و سایپا

در دفترچه راهنمای خودروهایی همچون برلیانس دستی و پژو پارس و… اشاره ای به زمان تعویض روغن دنده نشده است.

در دفترچه پژو ۴۰۵ نیز اعلام شده است که روغن دنده دستی نیاز به تعویض ندارد.

و در دفترچه خودرو خانواده پژو ۲۰۶ گفته شده روغن گیربکس احتیاجی به تعویض دوره ای ندارد و می بایست سطح روغن بررسی شود.

در خودروی رانا سطح روغن گیربکس می بایست در هر ۶۰ هزار کیلومتر چک شود و در صورت نیاز سرریز شود.

همچنین برای خودروهای خانواده سایپا X100 ( پراید) و ساینا توصیه شده است که در شرایط سخت رانندگی در هر سی هزار کیلومتر روغن گیربکس دستی تعویض شود.

همان طور که اشاره شد به مرور براده های فلزی و ذرات گرد و غبار موجود در گیربکس موجب آلودگی روغن دنده دستی می شود.

به طوری که عملکرد روانکاری روغن را مختل می کند.

پس علت این تناقض در مورد زمان تعویض روغن گیربکس دستی چیست؟

پاسخی که می توان داشت این است که معمولا هم‌ زمان با تعویض دیسک و صفحه کلاچ، روغن گیربکس نیز تعویض می شود.

زمان معقول برای تعویض کلاچ پس از ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر است، اما این عدد با توجه به نوع رانندگی می‌تواند کم و زیاد شود.

برای مثال اگر در شهر و شرایط ترافیک رانندگی می‌ کنید که بیش از حد معمول دنده عوض می شود ممکن است این عدد به بین ۳۰ تا ۴۰ هزار کیلومتر برسد.

از طرفی اگر کسی در مسیر‌های جاده‌ای یا اتوبانی بیشتر تردد کند و از کلاچ زیاد استفاده نکند، این عدد به ۷۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر افزایش پیدا می‌کند.

شاید همین امر موجب شده است که در اکثر دفترچه های خودرو زمان دقیق تعویض روغن گیربکس ذکر نشود.

روغن گیربکس دستی
درون گیربکس دستی

​چک کردن سطح روغن گیربکس دستی

بر خلاف روغن موتور، روغن گیربکس نمی سوزد، پس اگر سطح روغن شما کاهش می یابد به احتمال فراوان سیستم انتقال قدرت خودرویتان روغن ریزی و نشتی دارد.

بررسی میزان روغن گیربکس در یک جعبه دنده دستی می‌تواند مشکل باشد.

چرا که ​تعداد کمی از تولید کنندگان، گیج برای نمایش سطح روغن گیربکس در خودرو در نظر گرفته اند.​

در هر نوبت تعویض روغن می توانید از اتوسرویس خود درخواست کنید تا سطح روغن گیربکس شما را چک کند.​این کار فقط چند دقیقه زمان خواهد برد.

علاوه بر چک کردن سطح روغن گیربکس، اتو سرویس می تواند از لحاظ آلودگی، میزان براده های ریز فلزی و ورود آب به روغن را بررسی کند و در صورت لزوم به تعویض واسکازین اقدام کند.

انتخاب روغن دنده دستی مناسب

مانند روغن موتور و سایر سیالات خودرو، دفترچه راهنمای هر خودرو بهترین منبع برای تعیین حجم، گرانروی و سطح کیفی مناسب روغن گیربکس دستی خودرو است.

در دفترچه راهنمای خودروهای مدل گیربکس دستی آریو ( زوتی Z300)، برلیانس H220 و H230، جک S3 و S5 در مدل های دنده دستی روغن گیربکس دستی مناسب این خودروها می بایست دارای سطح کیفی API GL-4 و گرانروی SAE 75W/90 باشند.

همچنین در دفترچه راهنمای خودروهایی همچون خانواده سایپا X100 ( پراید)، پژو ۴۰۵، پژو پارس و خودروی ساینا که دارای گیربکس دستی هستند؛

سطح کیفی API GL-5 و شاخص گرانروی SAE 75W/80 را به عنوان ویژگی های روغن دنده دستی مناسب این خودروها با توجه به شرایط آب و هوایی محیط کشورمان اعلام کرده اند.

بیشتر بخوانید:

قیمت روغن موتور در بازار + معرفی شرکت های برتر تولید کننده روغن

روغن موتور بهران برای چه خودروهایی مناسب است؟ + جزئیات

کم شدن روغن موتور نشانه چیست؛ چرا موتور ماشین روغن کم می‌کند؟

روغن سوزی چیست؟ راه های شناسایی و رفع آن کدام است؟

هر آنچه درباره انواع روغن موتور باید بدانید




5 دیدگاه

  1. با سلام و تشکر از مطالب و سایت خوبتون، استفاده از روغن دنده GL-5 به جای GL-4 ضرری داره یا نه؟ برای دنده برنجی گیربکس مخصوصا. با تشکر

    • بله میشه استفاده کرد دوست عزیز GL-5هم برای جعبه دنده های دستی جدید طراحی شده که این روغن از افزودنیهای جدیدی بهره میبرند که برای گیربکس های معمولی هم مفید هستند ولی معمولا گرانترازGL-4هستند

  2. گیربکس دستی خودروهای ال۹۰ ، ساندرو ، ساندرو استپ وی تولیدی در ایران ، طراحی و ساخت خود شرکت رنو می باشد و با کدهای JH3 یا JHQ شناخته می شود و هیچ ارتباطی با گیربکس پژو کد AL4 ندارد.

  3. باسلام،ایا امکان استفاده روغن گیربکس اتومات برای گیربکس دستی وجود داره یا غیرقابل استفاده میباشد؟؟

پاسخ دادن

دیدگاه خود را وارد کنید
لطفا نام خود را وارد کنید

آخرین اخبار

الزامات سفر نوروزی + جدول بازدید و سرویس دوره‌ای خودروهای داخلی

الزامات سفر پیش‌نیاز هر سفر ایمنی است و هر راننده باید پیش از شروع سفر آن را فراهم کند....

پست‌های مرتبط