سمند چگونه متولد شد ؟ این سوالی است که هنوز هم در ذهن بسیاری از افراد به صورت نقطه ابهامی باقی مانده است.
بیت ران – امین آزاد: از اواسط دهه ۷۰ که چند سالی از واردات خودرو می گذشت و خودروهای کره‌ای به تعداد فراوان و با مدل‌های متنوع وارد شدند، این سوال در ذهن افکار عمومی مطرح بود که چگونه صنعت خودروی کره که همزمان با ایران کارش را شروع کرده بود، حالا دارای مدل‌های متنوعی است.
اما هنوز پیکان در صنعت خودروی ایران بدون تغییر تولید می شود و این باعث شد فشار افکار عمومی روی این صنعت سنگینی کند.
آغازی پس از یک دهه رکورد
صنعت خودروی ایران پس از پایان جنگ یک دهه رکورد را تجربه کرده بود و همه از آن به عنوان صنعت مرده نام می بردند و بسیاری نیز عقیده داشتند، کارخانه‌های خودروسازی باید تعطیل شوند و ضرورتی برای حضور صنعت خودرو در کشور وجود ندارد.
در این میان این صنعت دوباره راه خود را با پیکان شروع کرد و حال پس از واردات خودرو و ورود خودروهای متنوع کره‌ای فشار دوباره‌ای روی این صنعت تشدید شده بود و این سوال مطرح شد: « چرا ما نمی توانیم خودرو طراحی کنیم و چرا حتی قیافه پیکان نیز مدت‌هاست تغییر نکرده است؟»
از همه جالب‌تر آن بود که پژو ۴۰۵ که در ابتدا به صورت مونتاژ کامل وارد بازار می شد، حتی اطلاعات فنی اش در اختیار مهندسان ارشد ایران‌خودرو نیز قرار نمی گرفت.
طرح خودروی ملی که ایده آن نیز چندان در ایران تازه نبود، دوباره پس از پایان واردات خودرو، برای تولید یک پیکان جدید آغاز شد تا به همه ثابت شود ما هم می توانیم مانند کره خودمان به طراحی خودرو بپردازیم.
نخستین بار مردم در حاشیه بازی‌های فوتبال جام ملت‌های آسیا ۹۶ شاهد تیزری بودند که نشان می داد، طراحی خودروی ملی آغاز شده است. اما تا پیش از تولید سمند در سال ۸۱ از خودروی ملی خبری نبود.
طراحی خودرو کار بزرگی بود
در آغاز طرح خودروی ملی چندان مشکل به نظر نمی رسید، اما پس از شروع طرح عظمت آن کاملا مشخص شد.
برای آغاز کار طراحی پلتفرم مطرح شد، هرچند در ابتدا این کار غیرممکن به نظر می رسید، اما روش پروتن مالزی که خودروی خود را با طراحی بدنه روی پلتفرم میتسوبیشی قرار می‌داد، انتخاب شد.
بعد از مدتی مشخص شد حتی طراحی بدنه نیز کار بسیار دشواری است. در همین زمان در کشور تایوان شرکت “فرست‌اتومیتو” انگلستان طراحی نمونه اولیه خودرویی روی شاسی و قوای محرکه خودرو پژو ۴۰۵ برای تولید در شرکت تایوانی را به پایان رسانده بود، ناگهان شرکت تایوانی ورشکست شد و شرکت فرست اتومیتو که برای طراحی خودرو بسیار هزینه کرده بود، این طرح را به شرکت‌هایی در ایران، آرژانتین و چین پیشنهاد کرد.
بیشتر بخوانید:
احتمال تولید تندر ۹۰ و ساندرو با موتور سمند EF7 ؛ پایان مراحل آزمایش
تست رانا با موتور ملی
از طرحی ورشکسته تا طراحی سمند
این پیشنهاد با اقدامات اولیه برای تولید خودروی ملی همزمان بود و ایران‌خودرو این طرح را با اشتیاق پذیرفت، مرکز تحقیقات ایران‌خودرو با جمع‌آوری فارغ‌التحصیلان ممتاز دانشگاه‌های امیرکبیر، صنعتی شریف و چند دانشگاه صنعتی دیگر در ایران طراحی خودرو ملی را در کنار مشاوران خارجی شروع کرد.
طراحی شرکت فرست‌اتومیتو برای ایران معایب فراوانی داشت. این خودرو اتاق نسبتا کوچک و ارگونومی متناسب با افراد کوتاه قد شرق آسیا داشت.
کارشناسان مرکز تحقیقات ایران خودرو در کنارکارشناسان فرست‌اتومیتو و بعضی کارشناسان خارجی ارگونومی و تا حدودی سیستم تعلیق را دوباره طراحی کردند، این طرح را حتی تا امروز شاید بتوان جدی ترین طرح کارآموزی کارشناسان داخلی در زمینه طراحی خودرو قلمداد کرد.
در طرح سمند مهندسان ایرانی به صورت مشترک با تیم خارجی به بررسی محاسبات مهندسی خودروی سمند پرداختند و طراحی بدنه با گروه فرست‌اتومیتو انگلیسی و با همکاری گروهی از مهندسان آلمانی، اتریشی، کره‌ای و ایرانی آغاز شد. طراحی قالب در کره و داشپورت آن نیز با الهام از خودروهای گروه فولکس‌واگن از سوی تیمی مشترک از مهندسان آلمانی، اتریشی و ایرانی طراحی شد.
در نهایت تغییراتی نیز در سیستم فنربندی و فرمان خودرو به دلیل تغییر گرانیگاه‌ها و ایجاد تعادل انجام شد.
خودروی سمند در ابتدا قرار بود، پیکان جدید باشد و جایگزین این خودرو با همان قیمت شود اما با ادامه کار و مشخص شدن هزینه‌های فراوان قیمت خود را به گونه‌ای افزایش یافت که دیگر نمی توانست جایگزین پیکان شود در نهایت اسم آن به X7 و سمند تغییر کرد.
اما واقعیت‌های فنی سمند چیست؟
بدنه خودرو ۱.۵ برابر بیشتر از پژو ۴۰۵ نقطه جوش دارد. وزن خودرو نیز حدود ۲۰۰ کیلوگرم سنگین‌تر از پژو ۴۰۵ است.
پلتفرم پژو ۴۰۵ و سمند تقریبا مشابه است، اما در خودروی سمند پلتفرم در زمینه سیستم فرمان و تعلیق تا حدودی اصلاح شده و توسعه یافته‌تر است.
این خودرو در انگلستان از سوی شرکت “مایرا“ استانداردهای ایمنی را کسب کرده است.
اشکال اصلی این خودرو روی ترمز و اشکال ترمزگیری و صدای ناشی از ترمزگیری است.
البته ایران‌خودرو مدعی است که سمندهای مدل ۸۳ به بعد این مشکل را ندارند.
بدنه این خودرو در سال‌های ابتدای عرضه سر و صدای زیادی داشت که علت هم مهار نکردن قاب ستون‌های کناری بود.
شرکت ایران‌خودرو همچنین عنوان می کند که این مشکل را هم در سال ۸۳ حل کرده است.
ارگونومی خودروی سمند نیز مشکلاتی دارد؛ به عنوان مثال صندلی این خودرو زیاد مناسب نیست.
در مدل های اولیه در حالت تعویض دنده نیز دست در مواردی به کنسول میانی برخورد می کند.
دید این خودرو در جلو کمی کمتر از پژو ۴۰۵ است و دید عقب خودرو نیز تا حدودی کور است که مسوولان ایران‌خودرو می گویند با سنسور دنده عقب این مشکل کمی بهبود یافته است.
سیستم فنربندی این خودرو نسبت به پژو ۴۰۵ سخت‌تر است، گفته می شود صدای بدنه نیز با مهار قاب ستون‌ها کنترل شده، اما شاید بزرگترین عیب و یا مزیت آن نشان ایرانی این خودرو باشد که این خودرو را در کانون توجه قرار داده است!
بزرگترین عیب و یا مزیت؟
این خودرو با آنکه نخستین تجربه ایران در زمینه طراحی بوده ولی با مشارکت مهندسان ایرانی در کنار مشاوران خارجی سبب کارآموزی جدی شده است.
ساخت داخل بالای این خودرو در ابتدا و انتخاب بهترین قطعه‌سازان و حرکت آنها برای تولید قطعات این خودرو و طراحی بعضی از قطعات به صورت مجدد در کنار قطعه‌سازان داخلی جهشی را در صنعت خودروی ایران به وجود آمد.
تولید این خودرو با ساخت داخل بالای ۷۰ درصدی شروع شد به این دلیل بهترین قطعه‌سازان داخلی انتخاب شدند و در این زمینه سرمایه‌گذاری هنگفت نیز انجام شد.
برای طراحی خطوط تولید کارهای عجیب و در عین حال طاقت‌فرسایی صورت گرفت، پردازنده‌های کامپیوتری به کار رفته در ماشین‌آلات عظیم کارخانه آن‌قدر قوی بود که فروش آنها به خاطر ممنوعیت فروش تکنولوژی با کاربردهای نظامی منوط به تایید کابینه انگلستان شد.
خط رباتی با همکاری کارخانه‌های کره‌ای ساخته شده و امکانات نرم‌افزاری و قطعات الکترونیک آن نیز از شرکت زیمنس تامین شد.
حالا پس از گذشت بیش از بیست سال از آن سال ها همچنان سمند بزرگترین دستاورد صنعت خودرو ایران است و تمام کارهایی که پس از آن اتفاق افتاد از دنا گرفته تا تیبا همه تقلیدی بودند از طرح سمند .
واقعیت این است صنعت خودرو ایران در نقطه پایان طراحی سمند متوقف شده است و تمامی طرح های بعدی از جمله طراحی یک پلت فرم داخلی در عمل شکست خورده اند.
شاید با خوش بینی اگر روندی که در طراحی موتور EF7 شروع شده بود ادامه پیدا می کرد امروز صنعت خودرو ایران حال روز دیگری داشت.
بیشتر بخوانید:
اگر همزمان با این اقدامات در دهه ۷۰ ، یک پلتفرم مدرن کوچکتر از شرکت های معروف خریداری میشد ، ما الان خیلی جلوتر بودیم!
ایران خودرو اصلا قصدش تولید سمند نبود.قصد اون اختلاس بود.یک شرکتی که اصلا وجود خارجی نداره رو برا قرارداد انتخاب کردن،هزینه سمند برابر بود با کل کارخانه دوو البته به غیر از تجهیز کارخانه که یک پول جداگانه گرفتن. البتههمه این ها از بی لیاقتی مدیریت هستش.
باورم نمیشه ماشین مورد علاقه ام اینتوری ساخته شده